R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

0 ‘tim li-
o ‘ tim sizlik
f e ’lning m ohiyatida, liso n iy tabiatli b o ‘lishi 
ham ,
g ra m rn a tik sh a k l vositasida liosil qilinishi ham mumkin. M asalan,
[uxla], [yig'la],
[
bor
], [
ket
], 
[kel\
fe ’lida o ‘t¡m sizlik m a ’nosi f e ’lning
o ‘z a k -n e g iz id a n anglashiladi va u lison iy tabiatli. 
[Yuvinmoq],
[sevinmoq], [burilmoq],
[
qiribnoq\
fe ’lidagi o'tim sizlik esa nutqiy,
g ram rn atik v o s ita yordam ida vujudga kelgan. (Bu haqda «N isbat
k a te g o r iy a si» m avzusida s o ‘z yuritiladi);
4) fe ’l ifo d a la g a n harakat obyektiv borliq hodisasi b o ‘lib, uni
t ild a ifo d a la sh d a bevosita in son , so 'zlo v clii ishtirok etadi. Tilda
ifo d a la n g a n
harakatda, d em ak , in son m unosabati ham mavjud
b o ‘ladi. B u n d a y m unosabat fe’l m ayli deb yuritiladi;
5) h a ra k a t real yoki irreal b o ‘lishi ham m um kin. Bunga k o ‘ra,
b o ‘lishli va b o ‘lishsiz fe ’llar farqlanadi;
6 ) har 
qanday harakat bajaruvchi bilan ham b o g ‘lanadi.
B a ja ru v ch i a n iq , n oan iq , bitta yoki bir nechta boTishi m u m k in .
I s h -h a r a k a tn in g bajam vchiga m u n osab at nuqtayi nazaridan tavsifi
f e ’ l nisbatlari deb yuritiladi;
186

---

7) 
harakat z a m o n
bilan b o g ‘lanishi 
m um kin. 
M antiqan
zam on d an tashqaridagi 
harakat 
y o ‘q. Yuqorida tilg a olingan
(
borish