R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

x o lila g a n b o ‘lagi b o ‘lib k ela olishi»ni t a ’kidlasliadi. BK iiing bu
x u su siy a ti 
b o sh q a kelishiklarning o 'm in i alm ashtira olish i bilan
b e lg ila n a d i. A m m o bu im koniyat chegaralangan. K K sistem asi ikki
m ik ro siste m a d a n
iborat: 
B K , qaratqich 
kelishigi (qisq. 
Q K ),
tu sh u m kelishigi (qisq. T K ) va j o ‘nalish kelishigi (qisq. JK ), o ‘rin-
p a y t kelishigi (qisq. 0 ‘P K ), chiqish kelishigi (qisq. C liK ). BK
b ir in c h i m ik rosistem aga m ansub b o ‘Iganligi u ch u n uning Q K va
T K n i alm ash tirish i b em alol. JK , 0 ‘ PK va C hK ga nisbatan bu
im k o n iy a t n ih o y a td a chegaralangan. M asalan, 
ikki kundan keyin -
174

---

ikki kun keyin, qishloqqa ketdi
—
qishloq ketdi, oqshomda ketdi —
oqshom ketdi.
Q aratqich kelishigi. 
Q K u c h xil q o ‘llanadi: 
kitobning varag'i,
mening uyim, qoshin qarosi.
Q K k o ‘rsatkichini oigan s o ‘z —
qaratqich, u b o g 'la n g a n so ‘z — qaralm ish. Q aratqich-qaralm ish
m unosabati an ch a barqaror b o 'lib , bu Q K ko‘rsatkichining so ‘z
birikm asidagi o ‘rni a n c h a barqarorligi bilan belgilanadi.
QK. 
shuning uchun, shuning singari
 
kabi birikuvlarda so‘z
birikmasi hosil q ilm a y d i, balki s o ‘ z n in g ajralmas qism iga aylanadi.
Q K ni o ig a n s o ‘z 
E K n i o ig a n s o ‘z bilan birga q o ‘llanadi.
B unday qurilishli s o ‘z b ir ik m a la r i — [Q K dagi ism + E K d agi ism]
so ‘z birikm asi u m u m iy q o lip in in g v oq elan ish i.