R. O. Ismatov Nammqi, "Menejment" kafedrasidotsenti, iqtisod fanlari

bu qanchalik farq qiladi? Xuddi o ‘tgan yillaridagi inson rivojining hisobotlari kabi
Inson taraqqiyoti indeksi tarkibiy qismlarga ega ko‘rsatkich bo‘lib, uch asosiy
yo‘nalishdagi rivojlanish ko‘rsatkichlarini o ‘lchaydi: sog‘liqni saqlash, bilim va
daromad darajalari.
Avvalgi Inson taraqqiyoti indeksi hisoblash usuliga ko‘ra insonning
tug‘ilgandagi o ‘rtacha umr ko‘rish darajasi bilan belgilanar edi. Ta’lim yoki bilim
katta yoshlilarning savodxonlik darajasi va ta’lim tizimida o‘qish darajalari bilan
belgilanar edi. (Boshlang‘ich ta’limdan Oliy ta’limgacha). YAlpi ichki mahsulotga
nisbatan kishi boshiga o ‘rtacha daromad yoki yashash sifati darajasi mazkur
mamlakatlarda AQSH dollari harid quvvati bo‘yicha hisoblab chiqilgan (PPP-US$).
Inson sog‘lig‘i xali ham tug‘ilgandagi o ‘rtacha umr ko‘rish darajasi bilan
belgilanadi. Lekin 2010 yildagi Inson taraqqiyoti indeksi inson bilimini darajasini
belgilashda 2 omilni hisobga oladi: 1) Bugungi kunda mamlakatdagi maktab
yoshidagi bolaning maktabda qancha muddat o ‘qiy olishi; 2) 25 va undan katta
yoshdagi insonlarning o ‘rta hisobda bilim olgan yillar muddati. Aholi o ‘rtacha
daromadini o ‘lchash mezoni yalpi ichki mahsulot qiymatidan kishi boshiga YAlpi
milliy daromad qiymatiga ko‘chdi. YAlpi milliy daromad o ‘z ichiga chet el yordami
va boshqa daromadlarni ham o ‘z ichiga oladi va bu o ‘z navbatida rivojlanayotgan
mamlakatlardagi iqtisodiyotning holatini to‘laqonliroq tasvirlab beradi.
*
Nima 
uchun 
ta’lim 
va 
kishi 
boshiga 
o‘rtacha 
daromad
ko‘rsatkichlari mezonlarini belgilash o‘zgartirilishi lozim? Ko‘rsatkich mezonlari
bir necha sabablarga ko‘ra o ‘zgartirildi. Masalan (ilgarigi) katta yoshlilarning