R. I. Toshmuhamedov

g'och xaltachalilardan farqi nimada?
10-mavzu. EUASKOMITSETKABILAR SINFCHASININC
PIRENOMITSETNAMOLAR (Pyrenomycetales) VA
DISKOMITSETNAMOLAR (Discimycetales) QABILA VAKILLARI
BILAN TANISHISH
1-ish. Kerakli materiallar: zararlangan bug'doy, javdar va boshqa o'simlik
boshoqlaridan yig'ilgan gerbariylar. Fiksatsiya qilingan sklerotsiy, peritetsiyli stro-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ma, tayyor preparatlar.
Shox-kuya (Claviceps purpurea) pirenomitsetnamolar (Pyrenomycetales) qabi-
lasi vakili bo‘lib, don, yem-xashak va boshqa g‘alla o‘simliklarida parazitlik qilib,
xalq xo‘jaligiga katta zarar keltiradi.
Askosporalar xaltachalardan chiqish vaqtida shamol yordamida tarqaladi va
g‘allasimon o‘simliklarning gullash davrida gul tugunining tumshuqchasiga tusha­
di, mitseliy o ‘sib, tugunchada rivojlanishi natijasida don o‘mida qo‘ng‘ir gunafsha
25-rasm. Shox-kuya (Claviceps purpurae).
A - zararlangan arpa boshog1 i; В - stroma boshchalarga ega bo‘ lgan sklerotsiy; D - stro- 
inaning bo‘yiga kesigi; E - xaltachalarga ega bo'lgan peritetsiy; F - ipsimon askosporali 
xaltacha; G - gullagan boshoqchadagi shira tomchalari; H - konidiyali konidiya bandlar.
rangli sklerotsiy hosil bo‘ladi (25-rasm).
Topshiriqlar
1. Bug‘doy yoki javdaming zamburug4 bilan zararlangan boshog4i gerbariydan
o‘rganiladi va rasmi chizib olinadi.
2. Fiksatsiya qilingan bug4doy yoki javdar boshog4idagi sklerotsiydan ustara
yordamida ko'ndalang kesib preparat tayyorlanadi.
3. Sklerotsiy lupa ostida kuzatiladi, undagi meva tana va askosporalar
o'rganiladi.
4. Stroma va undagi mevatana xaltachalaming tuzilishi, joylashishiga e’tibor
www.ziyouz.com kutubxonasi

---