R. I. G im u s h, F. M. M a t m u r o d o V


ILMIY ISHLAB CHIQARISH KORXONALARINING



Download 4,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet61/86
Sana20.07.2022
Hajmi4,17 Mb.
#825606
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   86
Bog'liq
Innovatsion menejment. Gimush R.I.

4.2. ILMIY ISHLAB CHIQARISH KORXONALARINING
INNOVATSIYA FAOLIYATINI REYTINGI VA
YANGILIKLARNI AMALIYOTGA KIRITISH DASTURLARI
Reja: 
1. Ilmiy ishlab chiqarish korxona/arining innovatsiya faoliyatining
reyting indikatorlarini nazariy aniqlash.
2. Yangiliklami amaliyotga kiritish dasturlari va loyihalarini ishlab chiqish.
Tayanch iboralar: 
baholash tizimini, indikator koeffitsienti, reyting in-
dikatori, investitsion tavakkallik.
4.2.1. Ilmiy ishlab chiqarish korxonalarining innovatsiya faoliyatini 
reyting indikatorlarini nazariy aniqlash
K orxonalar boshqaruvi uning pul bilan bog'liq b o ‘lgan k o ‘rsatkichlari 
tah lilig a asoslangan. A m m o bun d ay y ondashish ko rx o n a faoliyatidagi 
b o s h q a m u h im to m o n la rin i o c h ib b e ro lm a y d i. A m e rik a lik o lim la r 
R. K aplan va D. N o rto n 1990-yillarda 12 ta yirik k o m p aniya x o ‘jalik 
faoliyatining pul bilan bog‘liq b o lm a g a n k o ‘rsatkichlarini h am hisobga 
oladigan natijalarni baholash tizim in i o ‘rgandilar va k o ‘rsatk ichlarnin g 
m uvofiqlashgan tizim ining konsepsiyasini yaratdilar.
B unday yangi tizim korxonaning pul bilan bog'liq k o ‘rsatkichlarini 
u n in g b o sh q a tu rd ag i k o 'rsa tk ic h la ri bilan b o g 'lash g a y o ‘n altirilg an , 
b o shqaruv tizim i k o ‘rsatkichlariga aylantirish m asalalari hal qilingan. 
Buning uchun korxonaning erishgan k o ‘rsatkichlarini kelajakdagi olinishi 
m um kin b o ‘lgan natijalar bilan bog‘lash zarur b o ‘ldi.
K o‘rsatkichlarning m uvofiqlashtirilgan bunday tizim i aw al korxona 
darajasida, keyinchalik korxonaning b o ‘lim lari va hatto alo hida xodim lari 
darajasidagi boshqaruv tizim iga aylandi va 1999-yildan boshlab dunyo- 
ning 300 dan ortiq (A Q SH , K anada, G erm aniya, Shveytsariya) korxo- 
nalarida tatb iq etila boshladi. B anklar esa (D e n tch e Bank) bu tizim ni 
o ‘zining hisobotiga indikator sifatida kiritdilar.
Iqtisodiy, ijtim oiy axborotlarni qayta ishlashdagi bu yangi yondashuv- 
ni nafaqat korxonalarning k o ‘rsatkichlari tizim i sifatida, balki loyihalar 
boshqaruvining ham m a tom onlarini qam rab olgan tizim deb ham qara- 
lishi lozim . P. Xorvatning fikricha, axborotlarni yig‘ish, tahlil qilish va 
baholash, ko‘rsatkichlarning muvofiqlashtirilgan tizim ida katta rol o'ynaydi, 
hozirgi kunda dunyoning kom pyuter dasturlarini ishlab chiqish b o ‘yicha 
eng kuchli kom paniyalari shu m aqsadlar uchun dasturiy vositalarini y ara­
tish b o ‘yicha ish olib borishm oqda.
104


A m m o R. K aplanning ta n olishicha, bu nazariya takom il em as, chunki 
b u n d a eng asosiy narsa — baholash vositasi y o ‘q.
R. K aplanning yuqorida t a ’qidlangan usulini innovatsiya loyihalariga 
m oslashtirilgan holda q o ‘llash m aqsadida quyidagi ch o ra-tad b irla r tizim i 
ishlab chiqildi:
• ilm iy ish lab c h iq a rish va k ic h ik in n o v a ts iy a k o rx o n a la rin in g
k o ‘rsatkichlari m ajm uasini ishlab chiqish;
• k o 'rsatk ichlarn i tashk ilo tn in g strategik m aqsadlari, vazifalari bilan 
uzviy bog‘liqligini tam inlash, ulam i k o ‘p funksiyali indikatorlarga o ‘tkazish, 
ularning o ‘lchov birliklarini aniqlash:
• korxonaning ilmiy faoliyati k o ‘rsatkichlarining m uvofiqlashtirilgan 
tizim in i ishlab chiqish, k o ‘rsa tk ich la raro b o g ‘liqlik darajasini aniq lash , 
ularni statistik — m atem atik qayta ishlash form ulalarini hisoblash, b a h o ­
lash va boshqarish b o ‘yicha dasturiy vositalarini yaratish;
• loyiha rivojlanishining qisqa va u zo q m uddatga m o ‘ljallangan im - 
m itatsion m odelini yaratish;
• q aro r qabul qilish jaray o n in i am alga oshirish — loyihaning am aliy 
natijalarini k om pyuterda o lingan natijalar bilan solishtirish, xato lik lam i 
tahlil qilish.
Quyida axborotlarni m iqdoriy tahlil qilish, agregatsiyalash usuliga asos- 
lan g an k o rx o n a la rn i in n o v a tsiy a fa o liig in i, ilm iy -a m a liy sa lo h iy a tin i 
o ‘rganish m etodologiyasi keltirilgan.
Korxonalarning ilm iy-texnik salohiyati — bu korxonaning yangi texnika 
va texnologiyalam i joriy etishga, m odernizatsiyalashga y o ‘naltirilgan il­
m iy, ishlab chiqarish va axborot zaxiralarining m ajm uasidir.
Innovatsiya korxonasining ilm iy-am aliy faoliigini baholash u ch u n b i­
rinchi bosqichda korxonaning o ‘tgan 5 yil davom idagi faoliyati haqidagi 
birlam chi axborotlar yig‘ib olinadi.
A lbatta, bu k o ‘rsatkichlarning h a r birini solishtirish natijasida k orxo ­
n a n in g ilm iy -a m aliy faoliyati h a q id a xu losa qilsa b o i a d i . A m m o bu 
k o ‘rsatkichiarning o 'lch o v birliklari h ar xil bo'Iganligi bois, ularni tizim - 
lashtirib, biror bir raqam bilan ifodalab b o ‘lmaydi.
Birinchi m arotaba ilmiy tashkilotlarning , korxonalarning innovatsiya 
faoliyatini, ilm iy-am aliy ishlarini tahlil qilish va baholashning reyting in- 
dikatorlarini hisoblab chiqishga asoslangan yangi m iqdoriy, kom pyuterli 
usuli ishlab chiqildi.
Indik ato r koeffitsienti (IK ) — bu o ‘lchov birligiga ega b o ’lm agan 2 ta 
va u n d a n ortiq loyiha k o ‘rsatkichlarining m azm unini u m u m lash tirg an , 
kom pyuterga kiritish m um kin b o ‘lgan koeffitsientdir.
105



Download 4,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   86




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish