R. I. G im u s h, F. M. M a t m u r o d o V


Investitsiyalar rentabelligi



Download 4,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet34/86
Sana20.07.2022
Hajmi4,17 Mb.
#825606
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   86
Bog'liq
Innovatsion menejment. Gimush R.I.

Investitsiyalar rentabelligi.
S o f joriy qiym at usulini q o ‘llash, u ning 
hisoblanishi qiyin b o ‘lishiga qaram asdan o ‘z - o ‘zini qoplash davri va in- 
vestitsiyalarining sam aradorligini baholash usulini q o ‘llashga afzalroqdir, 
chunki pul tu sh u m la rn i vaqtinchalik aspektlarini hisobga oladi. Bu usulni 
q o ‘llash nafaqat absolyut k o ‘rsatkichlarini (so f joriy qiy m atn i), balki so- 
lishtirm a k o ‘rsatkichlarini hisoblash va solishtirishga im kon beradi. U lar- 
ga investitsiyalar rentabelligi kiradi.
In v estitsiy alar re n ta b ellig i d isk o n tlan g an d a ro m a d la rn in g u m u m iy 
yig‘ilgan kattaligi — investitsiyalar kattaligi.
Aniqki, agar rentabellik 1 dan kaita bo‘lsa Ioyihani qabul qilish lozim,
1 dan kichik bo‘lsa voz kechish lozim. Sof joriy qiymati kattaligi bir xil bo'lgan 
aiternativ loyihalar qatoridan birini tanlashda yoki investitsiyalar protfelini 
kom plektlashda, y a’ni m aksim al sof joriy qiym at beradigan pul vositalarini 
bir vaqtdagi investitsiyalashni bir necha variantdan tanlashda investitsiyalar 
rentabelligi nisbiy ko‘rsatkich sifatida ju d a ham qulaydir.
Investitsiya zarurligiga bir necha sabablar m avjud. U lard an asosiylari 
mavjud b o lg a n m o d diy-texnik ishlab chiqish bazasini yangilash yoki al- 
m ashtirish, uni tak o m illa sh tirish , eskirgan ishlab ch iq arish v o sitalarini 
m odernizatsiyalash, ishlab chiqarish hajm ini ko ‘paytirish u ch u n vo sita­
larini kengaytirish va h.k.
Investitsiya m anbayi, asosan, korxonalarning ichki m a b la g ia ri (us- 
tav k ap itali, a m o rtiz a tsiy a fo n d i, k o rx o n a n in g ta q s im la n g a n fovdasi)
Investitsiyalam ing 
sof joriy 
qiym ati
D iskontlangan 
D oim iy
d arom adlardan 

d aro m a d lar 
um um iy kattaligi 
hajm i (kattali)
2 .1 .3 . Innovatsiya menejmentini baholash mezonlari
59


hisoblanadi. K orxona foydasini qayta ishlab chiqarishga jalb qilish inves­
titsiyani m oliyalashning eng arzon k o ‘rinishidir. U ni ishlab chiqarishga 
bevosita jalb qilinishi qaytarilishi zarur b o ‘lgan kredit foizlari b ilan b o g 'liq
yoki qim m atli qog‘ozlarni chiqarish bilan bog‘!iq q o ‘shim cha xarajatlardan 
holi b o ‘lish im konini beradi. K orxona foydasi ishlab chiqarishga bevosita 
qayta jalb qilinsada, uning nazorat sistem asi saqlanib qoladi, ch u n k i ak- 
sionerlar, y a’ni paychilar soni o ‘zgarm ay qoladi.
Investitsion faoliyat o d atd a noaniqlik sharoitida am alga o sh irilad i, 
shuning uchun bunday vaziyatda tavakkalchilik om ilini hisobga olishim iz 
kerak. O datda, kelajakda shular hisobiga keladigan iqtisodiy sam arani aniq- 
lash m urakkab jarayondir. Shuning u ch u n investitsion loyiha tahlili pay- 
tida ko‘p m uqobil investitsion loyihalar ko‘rib chiqilib, yagona in vestit­
sion qaror qabul qilinadi. Bir necha loyiha ichidan bittasini qabul qilish 
ular m a ’lum kriteriy va param etrlar asosida tahlil qilish orqali am alga osh i­
riladi. B unda loyihalam i k o ‘rib chiqishida bir n echa kriteriy va p aram etr- 
lardan foydalanadi (q o ‘yilm a hajm i, qoplanish m uddati, jalb qilinadigan 
m ablag' m anbayi), loyihalam i barcha kriteriyalarbo‘yicha qarab chiqilgan- 
dan so‘ng ichida bittasi qabul qilinadi, shuning uchun yo‘l q o ‘yiladigan ham
boshqa boshqaruv qarorlarini qabul qilish singari san ’atdir. Bu yerda tad - 
birkorning tajribasi, bilimi, mutaxassisligi va qolaversa, sezish holi m uhum
rol o ‘ynaydi. Tadbirkorga jah o n m enejm enti xazinasida yig‘ilib keladigan 
bilim lar, jum ladan, m enejm ent am aliyotida shakllanib qo'llanib keladigan 
investitsion loyihalami baholash uslublari katta yordam berib keladi. M en ej­
m en t am aliyotida investitsion loyihalam i baholashni bir n ech a usullari 
mavjud. U larni chizm a shaklida quyidagicha k o ‘rishimiz m um kin.

Download 4,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   86




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish