R. I. G im u s h, F. M. M a t m u r o d o V


 .1 .2 . Innovatsion loyihalam i baholash tartibi



Download 4,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet33/86
Sana20.07.2022
Hajmi4,17 Mb.
#825606
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   86
Bog'liq
Innovatsion menejment. Gimush R.I.

2 .1 .2 . Innovatsion loyihalam i baholash tartibi
Jah o n m ahalliy am aliyotida innovatsion loyihalarini bah olashn in g b ir 
nechta standartlashgan tam oyillari m avjud.
A w alo, loyihani oldindan tekshirish o ‘tkaziladi, un in g davom id a lo - 
yiha m aqsadi va korxonaning joriy va istiqboldagi faoliyatiga m osligi a n iq ­
lanadi. O ldindan tekshirish paytida loyiha bilan bog‘liq xatarlar, yaratilayot- 
gan loyiha, im koniyatlarni am alga oshirish uchun zarur tajribani korxo- 
nada mavjudligi aniqlanadi. H uddi shu davrda innovatsion loyihani b a ­
holash u ch u n ishlatiladigan m e’zonlar aniqlanadi. Keyin in novatsion lo ­
yihani am alga oshirish m aqsadga muvofiqligi baholanadi. O d atd a, b a h o ­
lash 3 bosqichda olib boriladi:
1. Yillar b o ‘yicha boshlang‘ich k o ‘rsatkichlar hisoblanadi (realizatsiya 
qilish hajm i, joriy xarajatlar, eskirish, ta k lif qilinayotgan innovatsiyalardan 
keladigan so f pul tushum lari va sof foyda hajm i).
2. Analitik koeffitsientlarni hisoblash (innovatsiyalarni s o f jo riy qiy- 
m atini hisoblash, innovatsiyalar rentabelligi o ‘z - o ‘zini qoplash m u dd ati 
va innovatsion loyiha sam aradorligi koeffitsienti).
3. Koeffitsientlar tahlili (bu korxonada qabul qilingan m e ’zo n lar asosida 
loyiha yoki qabul qilinadi, yoki u n d a n voz kechiladi, tad b irk o r o ‘zining 
fikricha eng m uhim bo'lgan bir yoki b ir nacha m e ’zonlarga qarab ish ko'rish 
m um kin, yoki q o ‘shim cha om illarni hisobga olish m um kin). In n o v atsio n
loyiha qabul qilingan h olda uning realizatsiyasi b o ‘yicha konkret ch o ralar 
ko'riladi. H a r xil innovatsion loyihalam i solishtirish va u lardan eng afza- 
lini tanlash u ch u n ishlatiladigan asosiy k o ‘rsatkichlar — b u k utilayotgan 
integral sam arasi k o ‘rsatkichidir (xalq xo ‘jaligi darajasida iqtisodiy, alo- 
hida tashkilot darajasida tijorat). Xuddi shu ko'rsatk ichlar rezervlash va 
sug‘urtalash shakli va ratsional hajm larini asoslash u ch u n h am ishlatiladi.
Agar loyihani am alga oshirish h ar xil sharoitlarda ehtim oli aniq m a ’lum
b o ‘lsa, kutilayotgan integral sam ara m atem atik kutilish form ulasi b o ‘yicha 
hisoblanadi.
E o j= Z i • Pi
Bu yerda Eoj—loyihaning kutilayotgan integral sam arasi;
Z i—realizatsiyaning 1-sharoiti b o 'y ich a integral sam ara;
P i—bu loyihani am alga oshirish ehtim oli.
U m um iy h o lda kutilayotgan integral sam ara hisobini quyidagi fo rm u ­
la b o 'y ich a o'tk azish tavsiya etiladi:
E o j= h • E m a x + ( l- h ) • E m in 
bu yerda Em ax va E m in — ijozati ehtim olli taqsim lash b o 'y ic h a integral 
sam arani m atem atik kutilishini eng k atta va eng kichik; h — xo ‘jalik sub- 
yektini noaniqlik sharoitida afzal ko ‘rishlari tizimlarini aks ettiruvchi, sa­
m arani noaniqligini hisobga olish uchun maxsus normativ; kutilayotgan in ­
tegral iqtisodiy sam ara topilganda uni 0,3 24 darajasini olish tavsiya etiladi.
58


D is k o n tla n g a n d a r o m a d la r d a n u m u m iy y ig ‘ilg a n x a to lig i va 
boshlang‘ich investitsiyalar orasidagi farq sof joriy qiy m atn i tashkii etadi 
(sof keltirilgan sam ara):
A niqki, agar so f jo riy qiym at m usbat b o ‘lsa, u n d a investitsion loyiha- 
ni qabul qilish za ru r, m anfiy b o ‘lsa u n d an voz kechish lozim . A gar sof 
joriy qiym at 0 ga te n g b o ‘lsa, Ioyihani foydali yoki z a rarii deb aytib 
b o ‘lm aydi. U h o ld a solishtirishning boshqa usullarini ishlatish zarur. Bir 
nechta aiternativ loyihalarga o ‘rin beriladi.
Keltirilgan fo rm u lalar yordam ida q o ld a hisoblash k o ‘p m eh n at talab 
etadi, shuning u ch u n diskontlangan baholarga asoslangan bu va boshqa 
usullarni q o ‘llash qulayligi u ch u n vaqt intervali va diskontlash koeffitsi- 
e n ti m iq d o rig a b o g ‘liq ra v ish d a m u ra k k a b p r o ts e n tla r , d is k o n tla s h
ko‘paytuvchilari, pul birligini diskontlangan miqdori va hokazolar keltirilgan 
maxsus statistik jadv allaridan foydalaniladi.

Download 4,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   86




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish