R espublikasi s og'liqni saqlash vazirligi Toshkent farm atsevtika instituti

Фторалкая
< - 2
-0 ,2
200
Диклогексан
0,04
0,03
200
н-Гексан
ОД
0,01
195
Тетрахлорметан
1,6
0,11
265
Диизопропиловый эф ир
2,4
0,22
220
Толуол
2,4
0,22
285
Диэтиловый эф ир
2,8
0,38
215
Дихлорметан
ЗД
0,34
230
Тетрагидрофуран
4,0
0,35
210
Хлороформ
4Д
0,26
235
Этанол
4,3
0,68
205
Уксусная кислота
4,4
0,38
255
Диоксал
4,8
0,49
215
Метанол
5Д
0,73
205
Ацетонитрил
5,8
0,50
190
Нитрометан
6,0
0,49
380
Сув
10,2
Юк;ори
170
Jadvaldagi keltirilgan erituvchilar ichida eng yaxshi nur o ‘tkazuvchanlik xususiyatiga 
tozalangan suv egadir. SHuning uchun erituvchini faqat
“spektroskopiya” 
uchun 
foydalanish 
ko‘rsatkichi berilgan bo ‘lishi kerak, aks holda avval 
tozalab so‘ngra foydalanishni talab etiladi.
SHuning 
uchun 
YUSSX 
uskunalarda 
refrektometrli detektorlardan ham foydalaniladi.
Unda ham elyuant orqali chikayotgan moddaning 
xususiyatlarini aniklashga erishiladi. Bu turdagi 
detektorlar o ‘zining universalligi bilan 2 chi (UB 
detektordan) so‘ng ahamiyatlidir. SHu bilan bir 
katordav bu detektor yordamida har kanday 
erituvchi yordamida o ‘ta tozalikni talab etmaydigan 
hamda 1500S gacha jarayonda amalga oshirish 
mumkin. Bu esa ayniksa sintetik polimerlarni 
tahlilida ko‘llashga ahamiyatlidir.
YUSSX usulni amalga oshirishda qo‘llaniladigan erituvchilar sistemasiga quyidagi talablar 
qo‘yiladi:
6) 
xromatografik ajratish haroratida moddani to ‘liq erita olishi;
7) 
qo‘llaniladigan kalonkani aktivlik xususiyatiga ta ’ sir etmaslik;
8) 
qo‘zg‘almas fazaning adsorbsiya jarayoniga ta ’sir etmaslik;
4-rasm. 
YUqori 
samarali 
suyuqlik 
xromatografining 
refraktometrli 
detektori 
ishlash jarayoni chizmasi.__________________
267

---

9) 
qo‘llanilayotgan detektorning sezgirligini oshirib berishda yuqori xususiyatga ega 
bo‘lishi
10) 
Kam qovushqoqlik va zaharsiz bo‘lishi kerak
25- LABORATORIYA M A SH G U LO TI. YUSSX USULIDA DORI PREPARATLARINING 
SIFATINI ANIQLASH. 
L aboratoriya mashg‘ulotining rejasi
1.YUSSX qurilmasi uchun tekshiriluvchi eritma namunasini tayyorlash.
2. YUSSX taxlil uchun injektorni yuvish.
3.YUSSX tekshiriluvchi eritmaning ushlanish vaqtini aniqlash
4.YUSSX taxlilda olingan natijalar asosida tekshiriluvchi eritmaga baxo berish.
5.YUSSX tahlilni yakunlash.
M ashg’ulot maqsadi:Laboratoriya mashg‘ulotida talabalarni YUSSX usulida 
dori moddalar 
tahlilida qo‘llashga o‘rgatish.
L aboratoriya mashg’ulotini bajarish davrida kutilayotgan natijalar:
Talabalarga YUSSX tahlil asoslarini o‘rgatish, YUSSX usulida dori vositalarini sifat tahlilini 
amalga oshirish.
L aboratoriya m ashg'ulotlarini o'tkazish uchun z a ru r asbob-uskunalar:Darslik, ma’ruza matni, 
o‘quvqo‘llanmalar,xromatografik kolonkalar, YUSSX qurilmasi, voronka, mikroshprits, probirkalar, 
reaktivlar, ko‘rgazmalimateriallarlar, skotch, qog‘oz.
YUSSX usulni olib borishda va moddalarni ajralish cho‘qqilarni paydo bo‘lishi adsorbent 
tartibiga suvning miqdoriga bog‘liqdir. Polyarsiz organik erituvchilar tarkibidagi suvni yo‘qotish 
uchun tarkibida oksidlar saqlagan sorbentlardan foydalaniladi. Ularga alyuminiy oksidi va silikagel 
kiradi. Quyidagi rasimda oligofenilenlarni xromatogrammada ajralishida adsorbent tarkibidagi suvni 
piklarni hosil bo‘lishiga ta’siri keltirilgan.
268

---

3- rasm. YUSSX usulni olib borishda va 
moddalarni 
ajralish 
cho‘qqilami 
paydo 
bo‘lishi 
adsorbent 
tartibiga 
suvning 
miqdoriga bog‘liqligi.
Elyuant: