R e s p u b L i k a s I k o n s t I t u t s I y a s I n I

Aksariyat xorijiy mamla-
katlarda ushbu bosh man-
ba «Konstitutsiya» deb atal-
sa, ayrim davlatlarda Kon­
stitutsiyalar o‘ziga xos nom-
larga ega. Masalan, Ger-
maniyada «Asosiy qonun»,
Kolumbiyada «Siyosiy Kon­
stitutsiya», 
Monakoda
«Konstitutsion ordanans»
deb nomlanadi.

---

lari va boshqa ko‘plab yangi-yangi huquqiy institutlar vujudga 
keldi. Inson huquqlari birinchi o ‘ringa ko‘tarildi.
\To‘rtinchi bosqich hozirgi zamon Konsitutsiyalari b o iib , 
unoa asosan barcha narsa inson uchun degan g‘oyaga tayaniladi 
ham da inson omili hamma narsadan ustunligi e’tirof etiladi. 
Shuningdek, globallashib borayotgan ekologik muammolar 
ham Konstitutsiyaviy darajada o ‘z yechimini topgan. Jumladan, 
0 ‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi ham aynan shu davr 
Konstitutsiyalari turkumiga kiradi.]
- 0 ‘zbekiston Respublikasi ham o ‘zining Konstitutsiyaviy 
rivojlanish tarixiga ega va bu davrlarni shartli ravishda uchga 
b o ‘lib o ‘rganishimiz mumkin.
1. О ‘zbekiston tarixida ilk Kons­
titutsiya 1918-yilda qabul qilingan 
Turkiston ASSRning Konstitutsiyasi 
hisoblanadi. U shbu K onstitutsiya 
birinchi davr K o n stitu tsiy alarig a 
misol b o iib , ular qatoriga BXSR 
(Buxoro Xalq Sovet Respublikasi) 
hamda XXSR (Xorazm Xalq Sovet Respublikasi)ning Konstitu­
tsiyalari ham kiradi.
2. 1924-yilda o ‘tkazilgan milliy chegaralanishdan so ‘ng 
vujudga kelgan 0 ‘zbekiston SSR Konstitutsiyalari (1927, 1937, 
1978).
3. Bosh qomusimiz boim ish mustaqil 0 ‘zbekiston Respub­
likasining 1992-yil 8-dekabrdagi Konstitutsiyasi.
Konstitutsiya eng muhim hujjat sifatida quyidagi yuridik 
belgilarga ega:
— Konstitutsiya — davlatning asosiy qonunidir. H ar bir 
dem okratik davlatda Konstitutsiya m uqaddas sanalib, unga 
s o ‘zsiz am al qilish lozim. Jam iyatd a qonun ustuvorligini 
ta ’minlash, Konstitutsiyaning asosiy qonun sifatida mavqeini 
saqlab qolish bilan barobar.
— K onstitutsiya oliy yuridik kuchga ega. H ar qanday 
davlatni olib qaramaylik, u o ‘zining milliy qonunchilik tizimiga 
ega b o ia d i. Qonunchilik tizimi esa biror-bir huquqiy asosga 
tayanishi m uqarrar va bu asos rolini Konstitutsiya bajaradi. 
H a r bir qonun va qonun osti norm ativ hujjatlar, alb atta, 
Konstitutsiyaga asoslanishi shart.
K o n stitutsiya tom onidan ta rtib g a solinadigan ijtim oiy 
munosabatlarning muhimligi va tartibga solib turuvchi norma- 
larini birlamchi ravishda tan olinishi boshqa normativ hujjat-