R e s p u b L i k a s I k o n s t I t u t s I y a s I n I

qishloq
tumani 
va 
shahar tumanlariga 
b o ‘linadi. Qishloq tum anlari 
m a’lum bir viloyat tarkibiga kiruvchi m a’muriy-hududiy bir­
lik hisoblansa, shahar tumanlari esa yirik shaharlar tarkibida 
tash k il etiladi (m asalan, T oshkent shahridagi 
Y u n u so b o d
tu m a n i).
Tum anlarni tashkil etish va tugatish 0 ‘zbekiston 
Respublikasi Oliy Majlisining roziligi bilan amalga oshiriladi. 
Tumanlarga tegishli viloyat hokimi tomonidan tayinlanadigan 
ham da tum an xalq deputatlari Kengashida tasdiqlanadigan 
tuman hokimi rahbarlik qiladi.
168

---

0 ‘zbekiston Respublikasida tumanlarni tuzish va tugatish 
yuqoridagi qonunga ko‘ra tegishli viloyat va Toshkent shahri 
hokimlarining iltimosnomasiga asosan O ‘zbekiston Respub­
likasi Vazirlar Mahkamasining taklifiga muvofiq Oliy Majlis 
tomonidan amalga oshiriladi.
Q oraqalpo g‘iston R espublikasida tum anlarni tuzish va 
tugatish Q oraqalpog‘iston Respublikasi hukumatining taklifiga 
muvofiq J o ‘qorg‘i Kenges tom onidan 0 ‘zbekiston Respub­
likasi Oliy Majlisining roziligi bilan amalga oshiriladi ( 0 ‘zbekis- 
ton Respublikasi Konstitutsiyasi, 69-modda).
Tumanlarning chegaralarini o ‘zgartirish tegishli viloyatlar, 
T o sh k en t sh ah ri h o k im larin in g iltim o sn o m asig a asosan 
0 ‘zbekiston Respublikasi Vazirlar M ahkamasining taklifiga 
muvofiq Oliy Majlis tomonidan amalga oshiriladi.
Q oraqalpog‘iston Respublikasida tum anlarning chegara­
larini o ‘zgartirish tegishli tuman hokimlarining iltimosnomasiga 
asosan Qoraqalpog‘iston Respublikasi hukumatining taklifiga 
muvofiq Jo ‘qorg‘i Kenges tomonidan amalga oshiriladi.
Tum anlar m a’muriy m arkazlarini belgilash va k o ‘chirish 
tegishli tuman hokimlarining iltimosnomasiga asosan xalq deputat- 
lari viloyat Kengashlari tomonidan, Qoraqalpog‘iston Respub­
likasida esa Jo‘qorg‘i Kenges tomonidan amalga oshiriladi.
Tum anlarga nom berish va ularning nomini o ‘zgartirish 
tegishli viloyat hokim larining iltim osnom asiga asosan Oliy 
Majlis tomonidan amalga oshiriladi.
Q oraqalpog‘iston Respublikasida tum anlarga nom berish 
va ularning nomini o ‘zgartirish tegishli tuman hokimlarining 
iltimosnomasiga asosan Jo ‘qorg‘i Kenges tomonidan amalga 
oshiriladi.
. Shahar deganda ko‘pchilik aholining madaniylashgan holda 
o ‘zaro zich yashaydigan hududi tushuniladi.
0 ‘zb ek isto n R esp u b lik asid ag i s h a h a rla r uch to ifag a 
ajratiladi:
— Respublikaga bo‘ysunuvchi;
— Viloyatga b o ‘ysunuvchi;
— Tumanlarga b o ‘ysunuvchi shaharlarga bo‘linadi.
Respublika bo‘ysunuvidagi shaharlar toifasiga aholisi 500
ming kishidan ortiq iqtisodiy, madaniy, m a’muriy m arkaz 
b o ig an shaharlar kiradi. Bunday shaharlar turkumiga hozircha 
yagona Toshkent shahri kiradi.
V iloyat b o ‘y sunuvidagi s h a h a rla r tu rk u m ig a, q o id a 
ta riq a s id a , kam ida o ‘ttiz m ing ah o lisi b o ‘lgan, m uhim
169

---

m a ’m uriy aham iyat kasb etadigan, istiqbolli iqtisodiy va 
m adaniy m ark azlar deb hisoblangan sh ah arlar kiritilishi 
mumkin (masalan, Buxoro va Qo‘qon shaharlari).
Shaharlarni viloyat b o ‘ysunuvidagi shaharlar turkum iga 
kiritish, ularni qayta tuzish tegishli viloyat hokim larining 
iltim osnom asiga asosan 0 ‘zbekiston Respublikasi Vazirlar 
M ahkam asining taklifiga m uvofiq Oliy Majlis tom onidan 
amalga oshiriladi.
Q oraqalpog‘iston Respublikasi maqomi viloyat maqomiga 
tenglashtirilgani uchun uning bo‘ysunuvidagi shaharlar, viloyat 
bo ‘ysunuvidagi shaharlar turkumiga kiritiladi.Ularni tashkil 
etish va qayta tuzish Qoraqalpog‘iston Respublikasi hukuma- 
tining taklifiga muvofiq Jo ‘qorg‘i Kenges tomonidan amalga 
oshiriladi.
Hozir 0 ‘zbekiston Respublikasida viloyatga bo‘ysunuvchi 
shaharlar soni 51 tani tashkil etadi. Viloyat b o ‘ysunuvidagi 
shaharlar qoida tariqasida tumanlar maqomiga tenglashtiriladi.
Tuman itoatidagi shaharlar toifasiga sanoat korxonalari, 
kommunal xo‘jaligi, davlat uy-joy fondi, rivojlangan ijtimoiy- 
madaniy muassasalarni, umumiy ovqatlanish, maishiy xizmat 
ko ‘rsatish korxonalari mavjud bo ‘lgan ham da aholisi 7 ming 
k ish id an kam b o ‘lm agan sh a h a rc h a la r, aholi p u n k tla ri 
k iritila d i. B unda m azk u r sh a h a rc h a la r, aholi p u n k tla ri 
m a ’m uriy aham iyati va rivojlanish istiq b ollari e ’tibo rga 
olinadi.
« 0 ‘zbekiston Respublikasining m a’muriy-hududiy tuzilishi, 
toponom ik obyektlarga nom berish va ularning nom larini 
o ‘zg artirish, m asalalarini hal qilish ta rtib i t o ‘g ‘risida»gi 
qonuniga k o ‘ra shah archalarn i, aholi p u n k tlarin i tum an 
bo‘ysunuvidagi shaharlar turkumiga kiritish, ularni qayta tuzish 
tegishli viloyat hokimlarining iltimosnomasiga asosan 0 ‘zbekis- 
ton Respublikasi Vazirlar Mahkamasining taklifiga muvofiq 
Oliy Majlis tomonidan, Qoraqalpog‘iston Respublikasida esa 
tegishli tum an hokimlarining iltimosnomasiga asosan Qora- 
qalpog‘iston Respublikasi hukum atining taklifiga muvofiq 
Jo ‘qorg‘i Kenges tomonidan amalga oshiriladi.
Shaharlarning chegaralarini belgilash va kengaytirish tegishli 
viloyat, Toshkent shahri hokimlarining iltimosnomasiga asosan 
0 ‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining taklifiga 
muvofiq Oliy Majlis tomonidan amalga oshiriladi.
170

---

Q oraqalpog‘iston Respublikasida shaharlarning chegara- 
larini belgilash va kengaytirish tegishli tuman, shahar hokim­
larining iltimosnomasiga asosan Qoraqalpog‘iston Respublikasi 
hukumatining taklifiga muvofiq Jo ‘qorg‘i Kenges tomonidan 
amalga oshiriladi.
Shaharlarga nom berish va ularning nomini o'zgartirish 
tegishli viloyat hokim larining iltim osnom asiga asosan Oliy 
Majlis tomonidan amalga oshiriladi.
Qoraqalpog‘iston Respublikasida shaharlarga nom berish 
va ularning nomini o ‘zgartirish tegishli shahar hokimlarining 
iltimosnomasiga asosan Jo ‘qorg‘i Kenges tomonidan amalga 
oshiriladi.