R e j a: Tabiat va jamiyatning o’zaro munosabatlari Kishilik jamiyatining dastlabki bosqichlarida tabiat bilan jamiyat o’rtasidagi o’zaro munosabatlar Fan va

Jamiyat va tabiatning o’zaro ta’siri
R E J A:

1. Tabiat va jamiyatning o’zaro munosabatlari

2. Kishilik jamiyatining dastlabki bosqichlarida tabiat bilan jamiyat o’rtasidagi o’zaro munosabatlar

3. Fan va texnika taraqqiyoti davrida tabiat bilan

jamiyat o’rtasidagi o’zaro ta’sir

Xulosa

Foydalanilgan adabiyotlar

Tabiyat va jamiyatning o’zaro munosabatlari

“Tabiat” tushunchasi bir necha xil ilmiy talqinga ega.Keng ma’noda tabiat so’zi Olamning butun moddiy – energetik va axboriy (infarmatsion) dunyosini anglatadi. Ko’pincha tabiat so’zi kishilik jamiyati mavjudligining tabiiy sharoitlari majmuasini bildiradi.Jamiyat tabiatga bevosita ta’sir ko’rsatadi: tabiat bilan o’zining xo’jalik faoliyati orqali bog’langan “tabiat- jamiyat” sistemasi qaralganda ko’pincha anashu tushuncha nazarda tutiladi.

Tabiat - Yerda hayotning asosiy va zaruriy sharoiti, insoniyatning uyi (muhiti), barcha tabiiy resurslar hamda aholining madaniy, estetik , rekreatsiyasi ehtiyojlarini qondiradigan manbaidir.

Jamiyat- kishilarning birgalikdagi faoliyatining tarixan vujudga kelgan shakllarining majmuasidir.U kishilarning moddiy hayotining ishlab chiqarishini, ya’ni moddiy ishlab chiqarishni, tabiiy resurslarni va sharoitlarini qayta tiklashni va insonni takror barpo qilishni o’z ichiga oladi.

Hozirgi paytda tabiat va jamiyat orasidagi o’zaro ta’sirining keng ko’lamlarda bo’lishi global muommolardan biri bo’lgan ekologik muommoni vujudga keltiradi . Ekologik muommo atrof tabiiy muhit sifatining hamda insonning turmush tarzining sanoatlashuvi va urbanizatsiyalashuvi tufayli yomonlashuvi, an’anviy energetika va xomashyo resurslarining qashshoqlashuvi, insonning tabiatga ta’sirining uzliksiz oshib borishi , tabiiy ekologik balanslarning ortib borayotganligi, tabiatni inson xo’jalik faoliyatining chiqindilari bilan ifloslanishining salbiy genitik oqibatlari bilan bog’liqdir.

Jamiyat bilan tabiat o’rtasidagi o’zaro ta’sir vaqt va makonda turlicha bo’lib kelgan. Ushbu ta’sirning joylardagi ko’lami har xil bo’lganligi tufayli tabiatda ma’lum darajada o’zgarishlar sodir bo’lgan. Maskur o’zgarishlarni diqqat bilan tadqiq qilish natijasida tabiat bilan jamiyat o’rtasida yuz berib kelgan o’zaro ta’sirning qanchalik maqsadga muofiqligi yoki inson ta’siri ko’p-kam bo’lganligini bilish mumkin.

Inso faoliyati maqsadiga to’g’ri yo’naltirilgan joyda tabiatdan oqilono foydalanilgan, nitijada o’lka, shahar va qishloqlar yashnagan, aksincha bo’lgan holda esa quruq cho’l, eroziya tufayli chuqur tashlandiq yerlar tarkib topgan.

Tabiat va jamiyat o’rtasidagi o’zaro ta’sir muommosi murakkab va xilma xil. Bu muommoning sotsial iqtisodiy ahamiyati tabiiy muhitning jamiyat tarixiy taraqqiyotining barcha bosqichlarida muhim ahamiyatga ega bo’lganligi bilan bog’liq.Tabiat va jamiyatning o’zaro ta’siri turli munosabatlarda namoyon bo’ladi. Geografik qobiq doirasidagi atrof tabiiy muhit jamiyat taraqqiyotining eng muhim omillaridan biri bo’lgan holda aholining takror barpo qilinishining zaruriy sharti hamdir. Ammo tabiiy muhit o’z navbatida uning komponintlarining ijtimoiy ishlab chiqarishga ko’proq jalb qilingan sari unda sodir bo’ladigan o’zgarishlarga sabab bo’ladigan yanada kuchliroq ta’sirga uchraydi.

Inson bir butun moddiy tizimning bir qismi bo’lib, uning yashashi uchun zarur bo’lgan shart sharoitlar atrof muhit bilan inson orasida modda almashinuvining mavjudligidir. Inson yashashi uchun zarur bo’lgan hamma narsa - suv, havo, oziq-ovqat, kiyim kechak, qurilish materiallari va boshqalarni tabiatdan oladi hamda ortiqcha, keraksiz barcha mahsulotlarni tabiiy muhitga chiqaradi. Shu sababli tabiat va jamiyat orasida to’xtovsiz va xilma xil o’zaro ta’sir ro’y beradi.

Uzliksiz fan-texnika taraqqiyoti tufayli tabiatga kishilik jamiyatining ta’siri tobora kuchayib bormoqda.Fan- texnika taraqqiyoti tabiiy muhitda ulkan o’zgarishlar sodir bo’lmoqda. XX-asrda inson tabiiy dinamik muvozanatini anchgina buzgan holda geografik qobiqda energiya va modda almashinuvida mutlaqo yangi yo’l tutdi.Inson faoliyatining samarasi mutloq o’lchovda , ahoi jon boshiga ham tezda o’smoqda . Sgu sababli insonnimg hozirgi iqtisodiy va ijtimoiy texnikaviy faoliyatini tabiiy jarayonlar bilan bir qatorga qo’yish mumkin.