R ah im ov a sh od iy a shu xr at q I zi ingliz va ozbek till arid a bahuvrining

qoqvosh,  qirraburun,  qalamqosh,  rahmdil,  sarviravon,  sarvinoz,  sersavlat, 

so‘qqabosh,  sarvqad,  sarvqomat,  sohibjamol,  sertomir,  sersoqol,  serkiprik, 

sertomoq,  tanqaburun,  tepakal,  toshbag‘ir,  xomsemiz,  xushsurat,  xushbichim, 

xushtabassum,  xumbosh,  xumor  ko‘z  (yoki  ko‘zlari  xumor),  xushmo‘ylov, 

xushro‘y,  xushqomat,  shumoyoq,  shalpangquloq,  chakkazarb,  chapdast, 

chalishoyoq 

kabilardir.(27-30)  Tan  olib  aytish    kerakki  yuqoridagi  keltirilgan 

bahuvrihilarning  ko‘pchiligi  o‘zining  beqiyos  ma’nosiga  ega.  Misol  uchun, 

‘badhaybat

, 

badsurat,  badnusxa,  badburush,  badbashara,  badro‘y,  badchehra, 

---

 

 

 

48 

badqovoq,  baliqko‘z,  bangibashara,  bodomqovoq,  bo‘taloqko‘z,  bo‘tako‘z, 

bug‘doyrang,  gulbadan,  gulchehra,  guljabin,  gulyuz,  gulro‘,  guluzor,  devqomat, 

do‘ngpeshona,  yelpishtovoq,  yaltirbosh,  jayron  ko‘z,  zeboqad,  zag‘chako‘z, 

kallaxum, kamgo‘sht, kamsoqol, kampirdahan, noziknihol, oyparcha, oftobro‘y(a), 

olako‘z,  oqsoqol,  parichehra,  pariruxsor,  pariro‘(y),  qoramag‘iz,  qizilmag‘iz, 

qushburun,  qoqvosh,  qirraburun,  qalamqosh,  sersavlat,  sarvqad,  sarvqomat, 

sohibjamol,  sertomir,  sersoqol,  serkiprik,  tanqaburun,  tepakal,  xomsemiz, 

xushsurat, xushbichim, xushtabassum, xumbosh, xumor ko‘z (yoki ko‘zlari xumor), 

xushmo‘ylov,  xushro‘y,  xushqomat,  shalpangquloq” 

kabi  bahuvrihilar  insonning 

tashqi ko‘rinishi qanday ekanligini o‘xshatishlar orqali tasvirlab keladi. 

Navbatdagi  biz  izoh  bermoqchi  bo‘lgan  bahuvrihilar  esa  insonning  ichki 

holati    va  hislarini  ifodalab  keladi.  Misol  uchun:  “

badnafas,  buzuqbosh, 

yelpishtovoq,  yolg‘izoyoq,  yolg‘izqo‘l,  yalangto‘sh,  yakkabosh,  jigarso‘xta, 

jigarpora,  ikkiyuzlama,  ikkiyuzlamachi,  ikkiqat,  ichkuyar,  ko‘zbo‘yamachi, 

kalondimog‘,  kamsuhan,  otashzabon,  og‘iroyoq,  oqmiya(eshakmiya),  ochko‘z, 

otashqalb,  oyoqyalang,  otashnafas,  quvbosh,  qoqvosh,  rahmdil,  sarviravon, 

sarvinoz,    so‘qqabosh,  toshbag‘ir,  xumbosh,  shumoyoq,  chakkazarb,  chapdast, 

chalishoyoq 

 kabi qo‘shma so‘zlardir. Tagiga chizib ajratilgan qo‘shma  har ikkala 

guruhga  mansub, negaki  uning  ma’nolari shuni tasdiqlaydi. Masalan,