Р 38 р 38 О. Д. Раҳимов, И. Х. Сиддиқов, М. О. Муродов. Ҳаёт фа

Рухсат этилган муҳит 
– инсоннинг иш қобилиятини тўлиқ 
намойиш этиши чекланган, меҳнат самарадорлигини пасайишига 
олиб келувчи, лекин фаолият даврида таъсир этувчи хавфли ва 
зарарли омилларнинг рухсат этилган миқдори таъминланган 
муҳит.
Хавфли муҳит – 
ишлаб чиқариш омиллари инсон соғлиғига 
салбий таъсир этиб, узоқ таъсир этувчи касалликларни ѐки 
табиий муҳитнинг салбий ўзгаришига олиб келувчи муҳит. 
Фавқулотда хавфли муҳит
– таъсир этувчи омиллар қисқа 
вақт ичида турли хил жароҳатлар ѐки бахтсиз ҳодисаларни 
келтириб чиқариши ва атроф-муҳитни бузилишига олиб келиш 
хавфи билан тавсифланади. 
Ноксосфера
– доимий ѐки даврий хавф содир бўладиган ѐки 
мавжуд бўлган майдон. Ноксосфера майдонида хавфли ва 
зарарли омиллар миқдори (даражаси) доимо рухсат этилган 
миқдордан катта бўлади, 
С > РЭМ (ПДК); I > РЭД (ПДУ) 
Гомосфера
– инсон ўз фаолият жараѐнлари даврида бўладиган 
муҳит, жой, майдон. 

---

11 
1.3. Фаннинг асосий бўлимлари 
Ҳаѐтий фаолият хавфсизлигини таъминлаш кенг миқѐсда 
ташкилий, техник-технологик, санитар-гигиеник тадбирлар ва 
техник воситалар мажмуини талаб этади. Ушбуга боғлиқ ҳолда 
«Ҳаѐт фаолияти хавфсизлиги» фани тўртта мустақил бўлимга 
бўлиниб ўрганилади. 
1. Ҳаѐт фаолияти хавфсизлигининг назарий асослари. 
2. Ишлаб чиқаришда ҳаѐт фаолияти хавфсизлиги. 
3. Фавқулотда вазиятларда ҳаѐт фаолияти хавфсизлиги. 
4. Ҳаѐт фаолияти хавфсизлигининг табиий асослари ва 
экология. 
 
Фаннинг биринчи бўлимида: 
 - ҳаѐт фаолияти хавфсизлигининг асосий тушунча ва 
таърифлари
: хавф тўғрисида тушунча, хавфнинг таксономияси, 
номенклатураси, квантификацияси ва идентификацияси, сабаб ва 
оқибат, фаолиятнинг яширин хавфли эканлиги ҳақидаги аксиома, 
мақбул таваккал концепцияси ва уни аниқлаш, хавфни 
ўрганишнинг кетма-кетлиги;