Р 38 р 38 О. Д. Раҳимов, И. Х. Сиддиқов, М. О. Муродов. Ҳаёт фа

Бахтсиз ҳодисаларнинг асосий психологик сабаблари. 
Бир 
хил шароитда ва бир хил топшириқни бажаришда ишчиларнинг 
қуйидаги шахсий характерларига боғлиқ ҳолда турли хил 
ҳолатлар юз бериши мумкин: 

асаб тизими ҳолати; 

---

47 

характери ѐки темпераменти (мижози); 

мия фаолиятини хусусияти, тафаккурлаш ва фикрлаш 
қобилияти; 

тарбияси ва маълумоти; 

соғлиғи; 

иш тажрибаси. 
Инсоннинг ушбу характерлари хавфсизлик қоидаларини 
онгли равишда бузишнинг қуйидаги психологик сабабларини 
келтириб чиқаради: 

жисмоний куч ва вақтни тежаш – ўзининг шахсий манфаати 
учун иш суръатини ошириш мақсадида маҳсулотнинг сифатига 
таъсир этмайдиган айрим жараѐнларни бажармасликка ҳаракат 
қилиши натижасида хавф даражасини ортиши; 

хавф содир бўлишига кўникиб қолиш ѐки хавф даражасини 
тўғри баҳолай билмаслик; 

доимий қоидабузарликка ўрганиб қолиш, ѐки “менга 
барибир”- деган тушунчада юриш; 

жамоадаги гуруҳий тартиббузарликларни ўзига сингдира 
бориш, “ҳамма қилаяпдику!” - деган фикрга бориш; 

ишда хатоликларга йўл қўйилиш кўникмаси-асосан 
мутахассислиги ўз ишига мос келмайдиган ишчи-ходимларда 
кузатилади; 

ўзининг иш тажрибаси ва малакасига ортиқча баҳо бериш; 

ўз қобилияти ва кучига ишонмаган ҳолда хатоликларга йўл 
қўйиш; 

ҳаяжонга берилиш; 

таваккалчиликга мойиллик; 

вазиятга боғлиқ ҳода таваккалга йўл қўйиш., ишга боғлиқ 
ҳолда ҳеч қандай манфаат, рағбатларни кутмаган ҳолда таваккал 
қилиш. 
Хулоса қилиш мумкинки, ишлаб чиқаришдаги бахтсиз 
ҳодисаларнинг 
кўпчилиги 
машиналардаги 
муҳандислик-
конструкторлик нуқсонлар ѐки техник-технологик сабаблар 
орқали эмас, балки ташкилий-психологик сабаблар таъсирида 
рўй беради. Шу сабабли, айрим ҳолларда бахтсиз ҳодисаларнинг 
60-70 фоизига бевосита жароҳатланувчиларнинг ўзлари айбдор 
бўлади. 

---

48