Р 38 р 38 О. Д. Раҳимов, И. Х. Сиддиқов, М. О. Муродов. Ҳаёт фа

Меҳнат 
муҳофазасининг 
ҳуқуқий 
ва 
ташкилий 
асосларида
ишлаб чиқаришда меҳнат муҳофазасини амалга 
ошириш, соғлом ва хавфсиз иш шароитларини яратиш бўйича
қонунчилик, жумладан, давлат қонунлари («Меҳнатни муҳофаза 
қилиш тўғрисидаги қонун», «Меҳнат кодекси» ва б.), низомлар, 
меъѐрий ҳужжатлар, давлат стандартлари, уларни ҳаѐтга татбиқ 
этиш йўллари ва бу борадаги раҳбар ходимларнинг 
жавобгарликлари, соғлом ва хавфсиз иш шароитларини яратиш 
юзасидан давлат назорат ташкилотлари ҳамда жамоат 
назоратлари, уларнинг вазифалари, ҳуқуқлари каби масалалар 
ўрганилади. 
Ташкилий асосларида иш ва дам олиш режимларини ташкил 
этиш, ишчиларни махсус кийим-бошлар, шахсий ҳимоя 
воситалари ва профилактик озиқ-овқатлар билан таъминлаш, 
тиббий кўрикларни ташкил этиш, меҳнат муҳофасини 
ташкиллаштиришда касаба уюшмаларининг роли, меҳнат 
шартномаларини тузиш, иш билан таъминлаш ва фуқароларнинг 
меҳнат қилиш ҳуқуқларини руѐбга чиқариш кафолотлари, иш 
ҳақи, меҳнат интизомини ўрнатиш, аѐллар ва ѐшлар меҳнатини 
муҳофазалаш, меҳнат низоларини ҳал этиш йўллари каби 
масалалар ўрганилади. 
«Ишлаб чиқариш санитарияси ва меҳнат гигиенаси»
да 
ишлаб чиқариш бинолари ва иш жойлари ҳавосининг 
ифлосланиш омиллари, ҳаво таркибидаги зарарли моддаларни 
меъѐрлаштириш, санитар меъѐрлар ва талаблар, зарарли ва 
захарли моддаларнинг рухсат этилган миқдорлари, иш жойлари 
ҳавоси таркибини меъѐрлаштириш, шамоллатиш ва иситиш 
тизимлари, шовқин ва титрашлар, уларнинг инсон соғлиғи ва 
меҳнат қобилиятига таъсирини камайтириш ҳамда улардан 
ҳимояланиш усуллари, ѐритилганлик ва унинг меъѐрлари, ионли 
ва 
радиоактив 
нурланишлардан 
ҳимояланиш 
йўллари, 
корхоналар ва ишлаб чиқариш бинолари, шунингдек, турар жой 

---

51 
ва аҳоли яшаш жойларига қўйилган санитар-гигиеник талаблар, 
шахсий гигиена каби масалалар ўрганилади.