Р 38 р 38 О. Д. Раҳимов, И. Х. Сиддиқов, М. О. Муродов. Ҳаёт фа

Фаолият декомпозицияси. 
«Инсон-муҳит» ва «инсон-
ишлаб чиқариш» ва бошқа шу кабилар кўп даражали ҳамда кўп 
компонентли мураккаб тизимлар ҳисобланади. Бу тизимларнинг 
хавф идентификациясини тузишда декомпозициялаш, яъни ушбу 
тизимни ташкил этувчи барча элементларнинг ўзаро таъсирини 
ўрганиш талаб этилади ҳамда фаолиятнинг аниқ бир шароити 
учун ҳар бир элементнинг хавф даражаси аниқланади. “Инсон-
машина-муҳит” тизимининг ташкил этувчи барча элементларини 
ўзаро таъсирини ўрганишда, фаолиятнинг аниқ бир шароити учун 
ҳар бир элементнинг хавф даражаси аниқланади ва 
фаолият 
декомпозицияси
тузилади.
2.5.
 
Ҳаѐт фаолият хавфсизлигининг эргономик асослари 
Таянч иборалар
: 
эргономика,сезги, анализатор, мувофиқлик: 
ахборот, биофизик, энергетик, фазовий-антропометик, техник-
эстетик.
Эргономика
инсоннинг меҳнат фаолияти давомида 
фаолиятни самарали бўлишини ва инсон учун қулай шароитлар 
яратилишини таъминлай оладиган функционал имкониятларни 
ўрганувчи фандир. Бошқача айтганда, бу фан – инсон характери, 
машина имкониятлари ва характеристикалари ҳамда муҳит 
характери орасидаги ўзаро мувофиқлик ҳамда ўзаро таъсирни 
ўрганувчи фандир. Эргономика атамасини қўллаш поляк олими 
Ястшембовский томонидан таклиф этилган ва у ўзининг “Черты 
эргономики, то есть науки о труде” номли китобида ушбу 
атамани ишлатган. 
Эргономика
“Инсон-машина-муҳит” тизимидаги ўзаро 
мувофиқликларни, 
яъни 
машина 
ва 
механизмларнинг 
конструктив, технологик, энергетик, кинематик ва техник-эстетик 
(дизайни) 
кўрсаткичлари 
билан 
инсоннинг 
характери, 

---

39 
антропометрик кўрсаткичлари, сезги аъзолари ва анализаторлари 
орасидаги ўзаро боғланиш ва мувофиқликларни ўрганади. 
Инсон асосан қуйидаги сезги аъзолари ва анализаторларга эга: