Р 38 р 38 О. Д. Раҳимов, И. Х. Сиддиқов, М. О. Муродов. Ҳаёт фа

 
 
 
 
 

---

17 
II-БОБ 
ҲАЁТ ФАОЛИЯТИ ХАВФСИЗЛИГИНИНГ 
НАЗАРИЙ АСОСЛАРИ 
2.1. Хавф тўғрисида тушунча. Таваккал назариясининг 
асосий таърифлари 
Таянч иборалар: 
хавф, хавфсизлик, антропоген, техноген, 
ижтимоий 
хавфлар, 
номенклатура, 
идентификация, 
квантификация, хавф-сабаб-оқибат, таваккалчилик, сонли 
баҳолаш, таваккалчилик назарияси, таваккалчиликнинг рухсат 
этилган даражаси.
2.1.1. Хавф тўғрисида тушунча ва унинг таснифи 
Хавф 
– 
ҳаѐт 
фаолияти 
хавфсизлигининг 
асосий 
тушунчаларидан бири бўлиб, инсон фаолияти даврида унинг 
соғлиғига бевосита ѐки билвосита зарар келтирувчи, яъни 
кўнгилсиз оқибатларга олиб келувчи вазият, жараѐн, объект ва 
воситалардир. Хавфни характерловчи белгилар сони таҳлил 
мақсадига боғлиқ ҳолда кўпайиши ѐки камайиши мумкин. Шу 
сабабли, хавфни характерловчи белгилар стандарт тушунча – 
«хавфли ва зарарли ишлаб чиқариш омиллари» шаклида талқин 
қилинади
. Хавфли ва зарарли омиллар
келиб чиқиш сабабларига 
боғлиқ ҳолда физикавий, кимѐвий, биологик ва психофизиологик 
кўринишида бўлади. Шунга боғлиқ ҳолда, хавф потенциал 
(яширин) ва реал турларга бўлинади. Потенциал хавфни юзага 
келиши биринчи навбатда ишлаб чиқариш шароитига боғлиқ 
бўлиб, у хавфни юзага келтирувчи сабаблар орқали баҳоланади. 
Хавф таъсирида юзага келган 
бахтсиз ҳодисаларнинг сабаблари
 
эса 
техник-технологик, 
санитар-гигиеник, 
ташкилий 
ва 
психофизиологик каби турларга бўлинади. 
 Хавфлар таснифи.
Инсон ҳаѐтий фаолиятида унинг соғлиғи 
ва иш қобилиятига салбий таъсир этувчи, инсон ҳаѐтига, табиатга 
ва моддий бойликларга зарар етказиш ҳолатидаги ҳар қандай 
кўринишдаги таъсирлар хавфлар деб аталади.
Барча хавфлар вужудга келиш манбасига кўра 4 турга 
бўлинади: