Quyosh energetikasi



Download 2,73 Mb.
bet34/80
Sana08.08.2021
Hajmi2,73 Mb.
#142631
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   80
Bog'liq
Қуёш энергетикаси маъруза матни

1.6-rasm. Sferik uchburchak ABC





1.7-rasm. Astronomik uchburchak PZM.
Faraz qilaylik, radiusi OA r bо‘lgan sferadagi ABC sferik uchburchakning (1.6-rasm) B va C uchlaridagi burchaklari va, demak, «b» va «c» tomonlari ham 90° dan kichik bо‘lsin. A nuqtadan AB va AC tomonlarga urinma qilib AD va AE kesmalar о‘tkazamiz:

ΔAOD dan AD=rtgc va r=OD·cosc

ΔAOE dan AE=rtgb va r=OE·cosb. (1.3)

ADE. Va ODE uchburchaklar uchun kosinuslar teoremasini qо‘llaymiz:

DE2=AD2+AE2-2·AD· AE·cosA

DE2=OD2+OE2-2·OD·OE·cosa (1.4)

Bularni о‘zaro tenglab, quyidagi holga keltiramiz:



2·OD·OE·cosa=( OD2- AD2)+( OE2- AE2)+ 2·AD· AE·cosA. (1.5)

Qovus ichidagi ifodalar r 2 ga tengligi va (a) ni hisobga olsak:



(1.6)

Bundan:


yoki


(1.7)

Xuddi shunga о‘xshash «b» va «c» tomonlar uchun:





(1.8)

Qutb R, zenit Z va yulduz M (Quyosh) lardan tashkil topgan uchburchak PZM ga (1.7-rasm) astronomik yoki paralaktik uchburchak deb ataladi. Bu uchburchak tomonlari ZM = Z, PZ = 90°—φ va RM 90°—δ ga tengdir. Qutbdagi burchak ZZPM = τ vaqt burchagi va zenitdagisi PZM = 90°—A ga tengdir, bunda A — azimut burchagi. Bu astronomik uchburchak uchun formula (3) ni qо‘llab, Quyosh balandligini hisoblash uchun quyidagi ifodani keltirib chiqarish mumkin:



Lekin, bо‘lgani uchun

(1.9).

Quyosh radiatsiyasining eng katta qiymati 21 iyunda (δ +23°27'), eng kichik qiymati esa 21 dekabrda (δ —23°27') erishadi.

Yerga yoki boshqa biror sirtga tushgan Quyosh nurining bir qismi qaytadi. Sirtdan qaytgan radiatsiya oqimi R ning unga tushgan oqim Q ga bо‘lgan nisbati shu sirt albedosi deb ataladi. Masalan, qora baxmal uchun albedo 0,5 %, quruq qum uchun 15—35, oq kafel 75, ko’zgu—85—88, alyuminiy —85—90 va po’­lat albedosi 50—60 %ga tengdir.


Download 2,73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   80




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish