Quyosh elementlari va batareyalarining fizikaviy asoslari

Bugungi kunda Quyosh batareyalarining qo‘llanilish sohalari.
Bugun kunda Quyosh batareyalarining qo’llanilish sohalari juda keng bo’lib, ulardan ayrimlarini ko’rib chiqamiz: Quyosh elementi yordamida qo’l telefonlarni zaryadlash qurilmasi. Qurilma kichik hajmga ega bo’lib, ketma – ket ulangan bir qancha quyosh elementlaridan tashkil topgan. Tushayotgan yorug’lik energiyasi intensivligi qancha yuqori bo’lsa fotoelementlarda quvvat shuncha katta bo’ladi. Bunda asosiy parametrlaridan hisoblangan salt yurish kuchlanishi Uxx = 5 V va qisqa tutashuv toki Iqt = 500 mA maksimal qiymatlarni tashkil qiladi. Bundan kelib chiqadiki, maksimal quvvat P = U ∙ I = 5 ∙ 500 = 2,5 W ni tashkil etadi. Qo’l telefonlarini zaryadlovchi qurilmalar 2,5 – 10 W oraliqda bo’lib, asosan klaviaturali nokia telefonlari 2,5 W quvvatda zaryadlanadi. Smartfon telefonlar esa 10 W quvvatli zaryadlash qurilmalarida zaryadlanadi. Quyosh nurlari Quyosh batareyasiga tushadi. Bunda batareya yuzini quyosh nurlariga tik qilib qaratib qo’yish va foydalanish jarayonida vaqti – vaqti bilan Quyosh nurlari tik tushishi ta‟minlab turish kerak. Batareyada hosil bo’lgan kuchlanish to’g’ridan – to’g’ri telefonlarni zaryadlash qurilmasi “USB”ga uzatiladi.
Ushbu qurilma Quyosh elementi yordamida audioplayer va unga o’rnatilgan fonarni bemalol zaryad bilan ta‟minlay oladi. U ochiq havoda elektr energiyani o’zida to’playdi. Unda radio ham o’rnatilgan bo’lib, musiqaga bo’lgan ehtiyojni to’laqonli ravishda qondira oladi. Uning qo’shimcha zaryadlash qurilmasidan kundalik hayotimizda zarur bo’lgan kichik quvvatli elektr tokidan foydalanish mumkin
Quyosh elementlari yordamida ko’chalarni yoritish tizimlari. Bu loyiha asosan ko’chalarni kechasi yorug’lik bilan ta‟minlashda keng qo’llanilib kelinmoqda. Undan tashqari u hosil qilgan elektr energiyasidan bekatlar orasidagi chiroqlar va bekat uchun energiya manbai sifatida foydalaniladi. Qorong’u tushgan paytda chiroqlar avtomatik tarzda fotorezistorlar yordamida yonadi va ertalab Quyosh tusha boshlaganda, chiroqlar avtomatik o’chib, u o’ziga zaryad to’play boshlaydi.
Quyosh elementi yordamida uylarni elektr energiya bilan ta‟minlash. Quyosh batareyalari yordamida uylardagi maishiy texnika asboblari jamlanmasi elektr energiyasi bilan ta‟minlanadi. Shunga ko’ra maishiy texnika asboblari iste‟mol qiladigan elektr energiyasiga mos ravishda, Quyosh batareyalari tanlanadi. Bu esa uzluksiz elektr energiyasiga ulanish demakdir. Ushbu bitiruv malakaviy ishida aynan shu mavzuni yoritib berish va u bilan bog’liq bo’lgan hisob – kitoblar maqsad qilib olingan
Quyosh elementi yordamida harakatlanuvchi avtomashina.
Avtomobil to’liq Quyosh energiyasi orqali quvvat oladi. Bunga sabab, uning old korpusida o’rnatilgan Quyosh batareyalaridir. Italyan olimlarining mahsuloti sanalgan bu avtomobil va undagi g’oya “Hy Solar Kit” deb nom oldi. Quyosh energiyasini to’plash uchun mo’ljallangan panel yo’ldagi harakatni bevosita ta‟minlay olish imkoniyatiga ega va avtomobil dvigatellarini soatiga 2 kW energiya bilan to’ldiradi. “Quyosh energiya to’plash texnikaning eng katta yutug’i va shu sohadagi haqiqiy inqilob bo’ldi” deydi mutaxassis Solarne universiteti professori Gianfranco Rizzo. Bu avtomobillarning narxi 3 000 euro ni tashkil etadi. G’oya o’z samarasini berdi, Yevropa ko’chalarida bu turdagi avtomobil tez suratlarga ko’payishi ajab emas. Bu avtomobillar nafaqat Quyosh va elektr toki bilan quvvat olib, yo’lda ma‟lum muddat harakat qila oladi. Shuningdek, o’zida zaxira quvvat to’play olish qobiliyatiga ham egadir.
Kosmik stansiyalarda Quyosh batareyalaridan foydalanish Bunda qo’llaniladigan Quyosh batareyalari sifati va F.I.K o’ta yuqori bo’lgan materiallardan tayyorlanadi, chunki u barcha tizim elementlarini elektr energiyasi bilan ta‟minlashi lozim. Ular o’ta yuqori aniqlikda ishlanadi va maxsus raketalar yordamida koinotga olib chiqarilib, o’rnatish ishlari olib boriladi.