Quyish va qadoqlash texnologiyasi

1.3. Avtosisterna va bochkalarda tashiladigan yog‘larni
qabul qilish va jo‘natish
Korxonaga avtosisterna yoki metall bochkalarda keladigan moy 
va yog‘larni to ‘kish uchun qabul qilish baki bilan maxsus maydon 
jihozlanadi.
Moy va yog‘larni to‘kish uchun avtosisternalarda o‘rnatilgan
maydoncha 
avtosisternalarning oldingi g‘ildiraklari uchun beton 
balandligiga ega, bu avtosisternalarning qabul qilish baki tomon 
qiyaligi va undan moy yoki yog‘ning to ‘liq to ‘kilishini ta ’minlaydi. 
Avtosisternaning to ‘kish shlangi qabul qilish patrubkasiga ulanadi 
yoki luk tuynugiga tushiriladi.
Avtosisternalardan moy va yog‘larni to ‘kish uchun qabul qilish 
baki 5 m 3 dan kam bo‘lmagan hajmga ega. U yerda chuqur qazib 
joylashtiriladi va yerosti suvlari ko‘tarilganda suzib chiqishining 
oldini olish uchun ankerlar bilan qotiriladi.
Avtosisternalarga moy va yog‘ni jo‘natish uchun 3—5 t yuk ko‘ta- 
ruvchi, tarqatish baklariga ega bo‘lgan tarozilar o ‘rnatiladi. Moy 
tarqatuvchi baklardan avtomatik m e’yorlovchiga o ‘z-o‘zidan oqib
11

---

tushadi yoki tarqatuvchi baklar bilan jihozlangan nasoslar yorda­
mida uzatiladi. Tarqatuvchi baklar toza inert gazi uzatiladigan 
tizimga ulanadi. Moyning yopishqoqligini kamaytirish uchun tar- 
qatuvchi baklarga kichkina isitish qurilmalari o ‘rnatish mumkin.
Moy va yog‘larni metall bochkalardan 
to‘kish maydonchasi
qabul qilish baklari yonidagi stoykalarda yuk avtomashinasi kuzo- 
vining balandligi darajasida quriladi. Moy va yog‘larni tem ir 
bochkalardan to ‘kishdan oldin ularni ustki tom ondan issiq suv 
bilan yuviladi va quruq mato bilan artiladi. Bochkalar maydon- 
chaga yo‘naltirilgan brusoklar ustidan dumalatiladi. Bochkalardan 
moy uzatuvchi patrubkaga o ‘rnatiladigan voronka orqali to ‘kiladi.
To‘kish ishlari tugatilgandan so‘ng moy uzatuvchi patrubka 
burab yopiladigan rezina qistirmali qopqoq yoki asbest bog‘ich 
bilan zich yopiladi.
Temir bochkalardagi qotib qolgan yog‘ 50—55°C haroratli suv 
vannalarida isitiladi. Isitilgan yog‘li bochkalar ko‘targich yorda­
mida maydonchaga uzatiladi, so‘ng tiqinlar burab ochiladi va yog‘ 
qabul qilish baklariga oqib chiqadi, shu yerdan nasos bilan tashqa- 
ridagi moy baklariga haydaladi.
M oy va yog‘larni bochkalar va avtosisternalarga jo ‘natish 
uchun bir yoki bir nechta tarqatish baklari, moylar uchun avto- 
matik m e’yorlovchilar, bo‘sh va to ‘ldirilgan bochkalarni tashish 
uchun konveyer, bochkalar uchun tarozilar o ‘rnatiladi. Bochka- 
larga quyish avtomatik ravishda m e’yorlash bilan yoki qo‘lda 
amalga oshirilishi mumkin. Tarqatiladigan yerda 500 kilogramm 
platformali tarozilar o ‘rnatiladi.
Moy va yog‘ quyishga m o‘ljallangan b o ‘sh metall bochkalar 
tozalikka umumiy ko‘rikdan o ‘tkaziladi.
Ifloslangan bochkalar 20—30 minut davomida kuchli bug‘lanadi 
(ichidan va tashqarisidan) va bochka yuvadigan mashinalarda 
yuvish vositalari yordamida tozalanadi.
Bochkaning ichi bug‘ning gidrodinamik hamda fizik-kimyoviy 
ta ’siri, yuvuvchi suyuqlik va issiq suvning mahsulot qoldiqlari va 
ifloslanishlarga ta ’sirida tozalanadi.
12

---

Barcha bochkalar yuvilgandan so‘ng bug‘ yoki siqilgan havo 
bilan 0,5 kgs/sm2 bosim ostida zich yopilishi tekshiriladi.
So‘nggi holda choklarga tarkibida sovun bo‘lgan suyuqlik sur- 
tiladi yoki bochkalar suvga solinadi. Zarur bo‘lganda bochkalar 
ta’mirlanadi, zich yopilishi qayta sinovdan o ‘tkaziladi va bo‘yaladi.