Quyish va qadoqlash texnologiyasi

19
dan BDM rusumli aralashtirgich 
24
ga keladi. 
Bu yerda qo‘shimcha komponentlar (hid, rang beruvchi modda- 
lar, antioksidant, plastifikator va boshqalar) qo‘shiladi. BDM uze- 
lida suyuq va kukunsimon qo‘shim chalarni alohida dozalash, 
ularni sovun massasi bilan aralashtirish imkoniyati yaratilgan.
74

---

Suyuq ingrediyentlar haroratni 50—60°C ushlab turish uchun 
isituvchi (TEN)lar va aralashtirgichlar bilan ta ’minlangan rezer- 
vuarlarda tayyorlanadi. Qo‘shimchalarni kerakli miqdori nasos- 
dozatorlar yordamida uzluksiz holda aralashtirgichga uzatiladi, u 
yerdan sovun asosi tilishlash uchun bir shnekli ekstruder 
25
ga 
beriladi.
Diam etri 8 mm bo‘lgan sovun vermisheli ekstruder 
25
dan 
lentali transportyor 
26
yordamida uch valikli yanchish uskunasiga 
uzatiladi. Bu yerda «bargsimon» sovun hosil qilish bilan tilishlash 
davom ettiriladi. «Bargsimon» sovun lentali transportyor orqali 
sovun massasiga tugal ishlov berish, brus holida qoliplash uchun 
ekstruder «Dupleks» 
29
ga beriladi.
Ekstruder konusidan chiqayotgan ikkita sovun brusi unum- 
dorligi minutiga 200 sovun bo‘lagi bo‘lgan kesuvchi mashina 
30
bilan bo‘laklarga kesiladi. Sovun bo‘laklari transportyor 
31
yor­
damida ikki yo‘nalishli shtamp-press 
32
ga beriladi. Bu yerda 
sovunni 100 va 200 gr. massali to ‘rtburchak, 150 gr. massali oval 
va figurali shakllari hosil qilinadi.
Sovun bo‘lagiga yaltiroq tus berish va matritsani yuzasiga yopi- 
shib qolishini oldini olish uchun matritsa 55%li etilen glikol erit­
masi bilan freonli sovitgich yordamida sovitiladi. Sovituvchi su- 
yuqlikning harorati sovun titri va qo‘shimcha moddalarning xusu- 
siyatlariga bog‘liq bo‘ladi. Masalan, qo‘shimchasiz, yuqori titrli 
sovunlar uchun harorat (—10 )^(—12°C), past titrli yog‘lovchi 
qo‘shimchali sovunlar uchun (—25)^(—30°C) bo‘lishi kerak.
Kesish va shtamplashdan keyin sovunning ortiqcha va yaroqsiz 
bo‘laklari transportyor yordamida ekstruder 
29
ga qaytariladi.
Shtamplangan sovun bo‘laklari ikkita transportyor yordamida 
bir, ikki va uch qavat qilib o ‘raydigan «Akma» («Akma-711») 
firmasining o ‘rovchi mashinasi 
34
ga beriladi. Sovun bo‘lagining 
massasi 100 va 150 gr. bo‘lsa, uch qavatli o ‘ram zarur, 200 gr li 
sovunga bir yoki ikki qavatli o ‘ram kifoya qiladi. Mashinaning 
unumdorligi 100 gr. massali bo‘laklar uchun minutiga 170^180, 
150 gr. li bo‘laklar uchun 140 va 200 gr. lilar uchun 120 bo‘lakni 
tashkil qiladi.
75

---

Yorliqlarni yopishtirish uchun polivinilasetat emulsiyasidan 
foydalaniladi. Yopishtirilgan yorliqlarning qurishini tezlashtirish 
maqsadida sovun bo‘laklari isituvchi transportyorga keladi. O ‘ral- 
gan sovunlarning ikki oqimi tasmali transportyor