Quron oyatlarining tarjimasi, tafsiri va ta’vili

Qur’onning ma’naviy tarjimasi Yuqorida aytib o‘tilganidek, Qur’onning ma’naviy tarjimasi uning oyatlarini boshqa tilda sharhlab, ma’nolarini bayon qilib berishdir. Bunday tarjimada oyatlarning tartibi va murod bo‘lgan ma’nolarining mukammalligi shart qilinmaydi. So‘zma-so‘z tarjima bilan ma’naviy tarjimaning farqini quyidagi oyatning misolida ko‘rishimiz mumkin: وَلا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِكَ وَلا تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَحْسُورًا

• Qur’onning ma’naviy tarjimasi Yuqorida aytib o‘tilganidek, Qur’onning ma’naviy tarjimasi uning oyatlarini boshqa tilda sharhlab, ma’nolarini bayon qilib berishdir. Bunday tarjimada oyatlarning tartibi va murod bo‘lgan ma’nolarining mukammalligi shart qilinmaydi. So‘zma-so‘z tarjima bilan ma’naviy tarjimaning farqini quyidagi oyatning misolida ko‘rishimiz mumkin: وَلا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِكَ وَلا تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَحْسُورًا
• Ushbu oyati karimani agar so‘zma-so‘z tarjima qilinsa, Alloh iroda qilgan ma’no chiqmaydi. Aksincha, "Qo‘lingni bo‘yningga bog‘lab qo‘yma va uni juda uzun qilib cho‘zma" degan noaniq va kulgili ma’no hosil bo‘ladi. Agar ma’naviy tarjima qilinsa, "Xayru ehsonda haddan ortiq ziqnalik qilma va isrofgarchilikka ham yo‘l qo‘yma" degan hammaga tushunarli ma’no kelib chiqadi.( Al-Isro, 29)

Ma’naviy tarjimaning shartlari Qur’oni Karimning tafsiri ham, ma’naviy tarjimasi ham ummatga farz qilingan ilmlardandir. Shu ilmlar vositasi bilan arab tilini biladigan va bilmaydigan turli millat musulmonlariga Qur’oni Karim ahkomlari yetkaziladi. Shunday ekan, ma’naviy tarjima bilan shug‘ullanuvchilar uchun bir necha shartlar mavjuddir. 1. Ma’naviy tarjima uchun ham mutarjim tafsir uchun zarur bo‘lgan barcha ilmlarni, jumladan, Payg‘ambar hadislarini, arab tili ilmlarini, shariati Islomiyada muqarrar bo‘lgan usullarni mukammal bilishi shartdir. Shu bilan birga arab tilidagi tafsirlardan birini ham ko‘z oldiga qo‘yib, undan ham istifoda etishi kerak. 2. Mutarjim Qur’on keltirgan aqidaga muxolif bo‘lmasligi kerak. Aks holda Qur’on oyatlarini o‘zining fosid e’tiqodiga moslab tarjima qiladi va uning tarjimasidan foydalanuvchi ko‘plab musulmonlar e’tiqodining buzilishiga sabab bo‘ladi.

• Ma’naviy tarjimaning shartlari Qur’oni Karimning tafsiri ham, ma’naviy tarjimasi ham ummatga farz qilingan ilmlardandir. Shu ilmlar vositasi bilan arab tilini biladigan va bilmaydigan turli millat musulmonlariga Qur’oni Karim ahkomlari yetkaziladi. Shunday ekan, ma’naviy tarjima bilan shug‘ullanuvchilar uchun bir necha shartlar mavjuddir. 1. Ma’naviy tarjima uchun ham mutarjim tafsir uchun zarur bo‘lgan barcha ilmlarni, jumladan, Payg‘ambar hadislarini, arab tili ilmlarini, shariati Islomiyada muqarrar bo‘lgan usullarni mukammal bilishi shartdir. Shu bilan birga arab tilidagi tafsirlardan birini ham ko‘z oldiga qo‘yib, undan ham istifoda etishi kerak. 2. Mutarjim Qur’on keltirgan aqidaga muxolif bo‘lmasligi kerak. Aks holda Qur’on oyatlarini o‘zining fosid e’tiqodiga moslab tarjima qiladi va uning tarjimasidan foydalanuvchi ko‘plab musulmonlar e’tiqodining buzilishiga sabab bo‘ladi.