Qurilmaga keladi

Analogli fazomtlrlar. Metodning mohiyati ikkala sinusoidal kuchlanishni davriy qisqa impulslar ketma-ketligiga o'zgartirishdan iborat. Bu kuchlanishlarning bir xil ishorali tashkii etuvchilari bilan no! orqali o'tish momentlariga mos. Eng yaqin impulslar orasidagi vaqt intervallari aniqlanayotgan fazalar ayirmasiga teng (1.4-rasm). O'zgartirishdan so'ng vaqt intervalining (davrga nis- batan) nisbiy qiymati aniqlanadi. Malum φ = ωt va ω = 2pi/T ifodalardan foydalanib, fazaviy siljish φ va nisbiy vaqt intervali orasidagi munosabatni aniqiaydigan ushbu formulani yozishimiz mumkin:

Shuni etish kerakki, fazaviy siljishni vaqt intervaliga o'zgart irishda shovqin xalaqitlarining ta'siri tufayli ta­sodifiy xatoliklar yuzaga kelishi mumkin.

Bu bayon qilingan metod keng tarqaldi. Bu metod bir- biridan asosan nisbiy vaqt intervalini o'lchash usuii bi­lan farqlanadigan turli faza- metrlarda uchraydi.
Magnitoelektrik o'lchagichli fazometr. Har bir kanali kuchaytitgich cheklagich, differensiallovchi zanjir va bir tomonlama cheklagichdan iborat shakllantiruvchi qurilma (1.5-rasm) garmonik tebranishlarni, 1.4-rasmda ko'rsatilganidek, sinusoidaning bir xil ishorali tashkil etuvchilari bilan noi orqali o'tish momentiga mos tik frontni qisqa impulslar seriyasiga o'zgartiradi.

Q o'shni impul­slar juftliklaridan trigger yordamida ∆T davomiylikdagi to'g'ri burchakli impulslar shakllanadi. Nisbiy vaqt intervali ∆Т/T triggerning tarmoqlaridan biriga ulangan magnitoelektrik asbob yordamida o'Ichanadi. 1.4-rasm. Analog fazometr vaqt diagrammasi O'lchash ketma-ketligi quyidagicha. O'lchanayotgan signal­lar berilishiga qadar trigger tok asbob orqali oqib o'tmaydigan holatda bo'ladi. Ikkala kirishga sinusoidal shakldagi signaliar berilganidan keyin (signal u₁ signal u₂ dan ilgari keladi), kanallarning chiqishlarida musbat impulslarning davriy ketma-ketligi paydo bo'ladi (1.6-a, b rasm).

1 -kanalning birinchi impulse triggerning yelkasini o'z- gartiradi, buning natijasida tok sxemaning magnitoelektrik asbob ulangan chap qismida paydo bo'ladi. O'lchanayotgan fazaviy siljishga proporsional bo'lgan ∆T intervaldan keyin ikknichi kanaldan ikkinchi impuls kelib, triggerni dastlabki
Bayon qilingan bu usul faqat o'rtacha (o'lchash vaqtidagi) fazaviy siljishni o'lchashga imkon beradi.
Xatoliklar haqida va ularni tashkii etuvchilari bo'yicha gap yurilayotib quyidagini qayd etadilar. Tavsiflangan qurilma sxemasini ikkita qurilma to'plami sifatida qarash mumkin: o'lchanayotgan fazaviy siljishni AT davomiylikdagi to'g'ri burchakli impulslarga o'zgartiradigan o'lchash o'zgartgichi va o'lchash asbobi — magnitoelektrik mikroampermetr. Demak, fazametrning elektron qismi o'zgartirish xatoligini beigilaydi (lining keltirilgan qiymati 1—2% ni tashkil etadi). O'lchov va qiyoslash xatoligi. qo'Hanilayot- gan o'lchash asbobining aniqlik klassiga bog'liq (agar taqqoslash xatoligining subyektiv tashkil etuvchismi hisobga olimnasa) Fazametrning umumiy keltirilgan xatoligi 1—3%.
Elektron-hisobli fazometrda ko'rsatib o'tilganidek, vaqt intervallarini diskret sanoq metodi bilan o'lchash mumkin. U tabiiyki, ma'lam fazaviy siijishga mos nisbiy vaqt intervallarini o'lchash uchun ham qo'llanilishi mumkin. Bu metodni vaqt intervalini raqamli o'lchagich yordamida amalga oshirish mumkin. Dastlab bir davr ichida fazaviy siljishni o'lchash prinsipini ko'rib chiqamiz. U quyidagi ishtarni bajarishga keltiriladi. Tadqiq qilinayotgan sinusoidal kuchlanishning davrini o'lchanmoqda. Bu holda undan vaqt darvozalari shakllantirliadi va ular F_san chaslota bilan kelayotgan sanoq impulslari bilan to'ldiriladi (1.7-b va v-rasm). Schyotchik tomonidan bir davr ichida sanalgan impulslar soni
N = F_san*T (8)
ga teng.
Oralaridagi fazaviy siljishlar o'lchanishi lozim bo'lgan y₁ va y₂ sinusoidal kuchlanishlar qisqa bir qutbli impulslar juilliklariga o'zgartiriladi. Impulslar juftliklaridan asbobda ga teng vaqt darvozalari shakllantiriladi (birinchi impuls frontni. ikkinchi impuls esa vaqt darvozalari qirqimini aniqlaydi). «Darvozalar» ochiq bo'lganda schyotchik o'sha bilan kelayotgan impulslarni sanaydi (1.7-g rasm). Ularning soni
n = F_san*∆T (9)
ga teng. (8) va (9) formulalarni (4) formula bilan taqqoslab,
φ° = 360° (10)
ni hosil qilamiz.
Bu rnetodika past va infra- past chastotalarda yuqori aniqlikka erishish imkonini beradi
Kichik fazaviy siljishlarni o'lchashda yoki tadqiq qilinayotgan sinusoidal kuchlanishlarning chastotasi yuqori bo'lganida kelish chastotasi tadqiq qilinayotgan kuchlanishlar chastotasida ancha ortiq bo'lgan sanoq chastotalari kvarsli generatori hamda katta sig'imli va sanoq tezligi juda yuqori schyotchik talab qilinadi.
Diskretlik xatoligini fazaviy siljish φ ning graduslarida ifodalab bu ayrilgan fikrlarga ishonch hosil qilish qiyin emas. ΔT ning qiymatini (9) ifodadan topib (1) formulaga qo'yamiz va unda izlanayotgan kuchlanishning T davrini f=1/T chastotaga almashiiramiz. U holda
φ°=360°fn/F_san (11)
bu ycrda С =360°f/F_san
(10) ifodadan _{ }°=C°Δn ni hosil qilamiz.
Diskrctlikning sanoq kichik razryadi plyus-minus biiga teng xafoligiga, ya'ni Δn = ±1 ga fazaviy siljishni o'lchash xatoligi
_{ } = ±C° (12)
mos keladi.
f = 1MHz chastotali ikkita sinusoidal kuchlanish orasidagi fazaviy siljishni absolyut diskret xatolik _{ } = ±0,1° bilan o'lchash uchun zarurbo'ladigan F_san chastota (11)dan aniqlanishi mumkin. Bunda C° = 0,1° bo'lganligi uchun (11)ga asosan
F_san =360°f/C° = 3600 MHz
bo'ladi.