Qurilishda menejment

 
5.3.1- jadval
«Jahongir» kichik korxonasining investitsiyalashtirilgan loyihalar bo`yicha 
foydalilik koeffitsiyentlarining hisob-kitobi
Loyiha 
Ko`zda tutilgan 
xarajatlar summasi,
ming so`m 
Ko`zda tutilgan 
daromadlar summasi,
ming so`m 
Foydalilik 
koeffitsiyenti 
Ranglar 
A 
600 
840 
1,4 
1 

---

B 
900 
1305 
1,45 
2 
V 
300 
390 
1,3 
3 
G 
700 
770 
1,1 
4 
D 
1200 
1260 
1,05 
5 
Ushbu jadvalga ko`ra, agar kichik korxona 2,5 mln. so`mlik loyihalarni 
investitsiyalashtirish imkoniyatiga ega bo`lsa, bu mablag`larni A, B, V va G loyihalar 
uchun sarflash maqsadga muvofiq bo`lib, juda katta daromad keltirish imkoniyati 
bo`lsada, D loyihadan voz kechish zarurdir.
Agar foydalilik koeffitsiyentiga e‘tibor bermasdan, faqat ko`zda tutilgan 
daromadlarning maksimal miqdorlariga ko`ra ish yuritilganda D, B va V variantlar 
tanlangan bo`lardi. Bunda jami xarajatlar 2,4 mln. so`mni tashkil etgan holda, 
korxona daromadi 2,955 mln. so`mni tashkil etardi. Agar foydalilik koeffitsiyentini 
hisobga olib tuzilgan investitsiya loyihasini amalga oshirganda, olinadigan daromad 
hajmi 3,305 mln. so`mni tashkil etishi mumkin edi.
Yuqorida ta‘kidlanganlardan tashqari, amalda bo`lishi mumkin bo`lgan 
kompleks loyihalarni e‘tiborga olish ham lozim. Bu ham investitsiya mablag`larini 
ajratishning variantlaridan biri bo`lib, bunda ma‘lum bir loyiha bir vaqtda boshqa bir 
loyiha bilan parallel amalga oshirilishi mumkin. Masalan, yangi tsex qurilishi butun 
zavodga xizmat qiladigan energetika yoki tozalash inshootlari rekonstruktsiyasi 
uchun ma‘lum darajada mablag` qo`yishni talab etadi.
Bunday holda ikkala investitsiya mablag`ini sarflash loyihasining ham 
foydalilik koeffitsiyentini hisoblab chiqish lozim. Bunda ushbu koeffitsiyentlarning 
individual darajalariga e‘tiborni qaratish shart emas. Misol uchun, firmada 600 ming 
so`m mablag` sarflab, 840 ming so`m daromad keltiriladigan loyiha bor. Bunda 
foydalilik koeffitsiyenti 1,4 (840G‘600) ni tashkil etadi. Lekin, shu bilan birga, firma 
umumzavod xo`jaligini takomillashtirishga yana 100 ming so`m sarflashi zarur.
Bu esa daromadlilikni faqat 60 ming so`m miqdoridagina o`sishiga olib keladi 
yoki boshqacha qilib aytganda, bu loyiha bo`yicha foydalilik koeffitsiyenti 1 dan 
kichik bo`lib, 0,6 (60G‘100) ni tashkil etadi. Biroq agar o`zaro bog`liq bo`lgan ushbu 
loyihalar bo`yicha investitsiyalar miqdori va kutilayotgan daromadlarni qo`shsak, 
bunda birinchi holatda 700 ming so`m (600Q100), ikkinchi halatda esa 900 ming 
so`m (840Q60) kelib chiqishini ko`ramiz. Shunday qilib, umumiy (integral) 
foydalilik koeffitsiyenti 1,29 (900G‘700) ni tashkil etadi, ya‘ni 1 dan ancha yuqori. 
Bu esa bizga ikkala loyihani bir vaqtda amalga oshirish uchun qancha mablag` 
sarflash mumkinligini ko`rsatadi.