Qurilishda menejment

Franchayzingning mohiyati va ustuvorligi.
Oxirgi yillari imtiyozli 
tadbirkorlikda franchayzing keng qo`llanila boshladi. Ishbilarmonlikning 
ushbu shaklida franchayzer (odatda, yirik bosh kompaniya) kichik firma 
yoki biznesmenni belgilangan ma‘lum hududda tovar, reklama xizmati, 
biznes texnologiyalari bilan ta‘minlashni o`z zimmasiga oladi.

Buning evaziga firma (franchayzi) kompaniyaga (franchayzerga) 
menejment va marketing sohasida xizmat ko`rsatish va shu kompaniyaga 
o`zining ma‘lum kapitalini qo`yish majburiyatini oladi. Odatda, 
franchayzing faqat kompaniya franchayzer bilan ish olib borish 
majburiyatini olib, biznesda uning ko`rsatmalariga bo`ysunishga harakat 
qiladi.

---


Franchayzi korxonasi franchayzer tomonidan tashkil qilingan tizimning bir 
qismi sifatida faoliyat yuritadi. Hozirgi vaqtda AQSHda yarim milliondan 
ortiq korxona imtiyozli ishbilarmon faoliyati bilan shug`ullanadi. Ularning 
ulushi mustaqil korxonalarga nisbatan oshib bormoqda.

Franchayzingni yoymoq uchun yirik firma egalari vaqt-vaqti bilan 
ko`rgazma 
o`tkazishadi. 
Bundan 
maqsad 
kishilarni 
imtiyozli 
ishbilarmonlik bilan shug`ullanishga jalb etishdan iborat.

Ishbilarmonlikning bu turi yoqilg`i quyish shoxobchalari (32%), yengil va 
yuk mashinalari bilan savdo-sotiq qilish (6%), restoran va ovqatlanishda 
tez xizmat ko`rsatish (7%) biznesida keng quloch yoygan.

Franchayzingning asosiy ustuvorligi bitim tuzgan korxonalarning aniq 
ixtisoslashishidir. Yirik firmaning ko`mak berishi franchayzingni tijorat 
tavakkalini kamaytiradi. Bosh firma o`qitish ishlari olib boradi va 
franchayzi-korxona ish faoliyatini doimo nazorat qilib turadi.

Shu bilan birga tizim ba‘zi kamchiliklardan xoli emas. Uning eng asosiy 
kamchiligi qisman mustaqillikni yo`qotishdir. Franchayzi korxonasi bosh 
firma bilan yuridik bitim orqali bog`langan bo`lib, uning qonun-qoidalari 
talabiga bo`ysunadi, franchayzer kompaniyasining ko`rsatmalarida bayon 
etilgan biznesni olib borish uslublariga rioya qiladi. Bu esa, o`z navbatida, 
tashabbuskorlikni yo`qotishga olib keladi.