Qurilish materiallari

5.2.3. Magnezial bog'lovchilar
Magnezial bog'lovchilar tarkibida magniy oksidi (MgO) bo'lib, kaustik magnezit va kaustik dolomit turlariga bo'linadi. Magnezial bog'lovchilar kukuni magniy xlorid yoki magniy sulfatning suvli eritmalarida qorilganda qattiq sun'iy toshga aylanadi. Magnezial bog'lovchilar 750-850 °C magnezitni (dolomitni) kuydirib olinadi:
MgCO₃=MgO+CO₂
Kaustik magnezitning quyuqlanish davri 20 daqiqadan keyiri boshlanishi va qotish oxiri 6 soatgacha bo'lishi shart. Kaustik magnezit 400, 500 va 600 (kg/sm²) markalarda ishlab chiqariladi. Siqilishdagi mustahkamligi 1000 kg/sm² bo'lishi mumkin. Kaustik dolomit tabiiy dolomit toshini (CaCO,MgCO₃) kuydirib olinadi. Tarkibida erkin holda CaCO, bo'lishi tufayli kaustik dolomit sifati kaustik magnezitga nisbatan pastroq bo’ladi. Kaustik dolomit 100, 150, 200 va 300 markalarda ishlab chiqariladi. Magnezial bog'lov­chilar organik to'ldirgichlar – yog'och qipiqlari va payrahalari, kanop va g'o'za poyalari va shu kabilar bilan yaxshi yopishadi. Ular asosida fibrolit, ksilolit va arbolit singari issiqlik izolatsiyasi kompozitsion qurilish materiallari hamda yedirilishga bardoshli ksilolit pollar, zinapoya qoplama buyumlari tayyorlanadi.


5.2.4. Suyuq shisha va kislotabardosh sement


Suyuq shisha. Suyuq shisha natriy silikat (Na₂O.nSiO,) yoki kaliy silikat (K₂OnSiO,) larning suvli kolloid eritmasi bo'lib, sariq yoki jigarrang bo'ladi. 50–70% suvli aralashmasi zichligi 1,3–1,5 g/sm³
Suyuq shisha maydalangan sof kvars qumi va soda (Na₂CO₃) yoki potash (K₂CO₃) aralashmasi 1300-1400 °C haroratda suyuqlantirib olinadi. Eritma tez sovutilsa va 0,4-0,6 MPa bosimli bug' ta'sirida (avtoklavda) qayta ishlansa, sarg'ish va ko'kimtir ranglardagi suyuq shisha havoyi bog'lovchi hosil bo'ladi. Suyuq shishaning qotishi natriy kremneftorid (Na₂SiF₆) kabi katalizatorlar qo'shib tezlashtiriladi. Suyuq shisha kislotaga va yuqori haroratga bardoshli betonlar, silikat bo'yoqlar, gruntlarni zichlashtiruvchi kompozitsiyalar tayyorlashda ishlatiladi.