Qurilish materiallari

Gips bog'lovchisining qotishi. Gips bog'lovchisi suv bilan aralashtirilganda ikki molekula suvli gips toshiga aylanadi va qotadi:
CaSO₄∙0,5H₂O+l,5H₂O=CaSO₄∙2H₂O
Professor A.A.Baykov nazariyasiga binoan gips qotish jarayonini uch bosqichga bo'ladi. Birinchi bosqichda gips zarrachalari suvda eriydi va yarim molekula suvli gipsdan ikki molekula suvli gips hosil bo'ladi. Ikki molekula suvli gips yarim molekula suvli gipsga nisbatan kam erishi sababli, yarim molekula suvli gipsning kimyoviy reaksiya boshlanishida hosil bo'lgan to'yingan eritmasi ikki molekula suvli gipsga nisbatan o'ta to'yingan bo'ladi va u eritmadan ajragan holda hosil bo'ladi. Ikkinchi bosqichda yarim molekula suvli gips suv bilan bevosita reaksiya natijasida mikrokristallar hosil qiladi va to'yingan kolloid massa (gel) vujudga keladi.



5.2-rasm. Gips pishirish qozonida gips ishlab chiqarish texnologik sxemasi:
1 – greyferli ko'prik krani; 2 – gips toshi bunkeri; 3 – lotokli ta'minlagich
(pitatel); 4 – jag'li maydalagich; 5 – tasmali konvcyerlar: 6 – gips bo'laklari
saqlanadigan bunker; 7 – tarclkali ta'minlagich; 8 - shaxtali tegirmon;
9 - ikkilangan siklon: JO - siklonlar batareyasi; 11 - shamollatkich:
12 – rukavali filtrlar; 13 – cliang yutuvchi kamera: 14 - shncklar;
15 – pishmagan maydalangan gips bunkeri; 16 – tomleniye kamerasi;
17 – gips pishirish qozoni; 18 – elevator; 19 – gips bog'lovchisi saqlanadigan
bunker; 20 - uzatish konveyeri.


Uchinchi bosqichda ikki molekula suvli gipsning kolloidzarrachalari qayta kristallanib nisbatan yirik kristallar hosil bo'ladi. Mikrokristallar kristall to'siqlarini hosil qiladi va o'zaro birikishi natijasida gips bog'lovchisi qattiq moddaga aylanadi.
Gips bogiovchisi mustahkamligini oshirish uchun 60-70 °C haroratda qizdirish mumkin. Bir kg gips bog'lovchisi gidratatsivasi natijasida 133 KJ issiqlik miqdori ajralib chiqishi gipsdan mahsulot tayyorlanganda uning qurishini va qotishini qisman tezlashtiradi.