Material va buyumlar nomi
|
O'rta-
cha zichlik,
kg/m3
|
Siqilishdagi nisbiy deformatsiya, siqilishdagi yuk ostida
|
Dinamik eiastiklik moduli, yuk ostida
|
|
|
2∙103
N/m2 (15 min davomida sinalganda)
|
2∙104N/m2 (uzoq muddat sinalganda), ко'pi bilan
|
1∙104 N/m2 (uzoq muddat sinalganda), ко'pi bilan
|
2∙103
N/m2
|
1∙104N/m2
|
Sintetik bog'lovchi-lar asosidagi mineral paxtali plita va matlar
|
80 100 150
|
0.1 0.2 0,06
|
0,4 0,50-0,52 0,45
|
0.55 0,65-0,7 0,6
|
4∙105
(3.6-4,5)- 105
|
5,6∙105 7∙1058∙105
|
Yog'och-tolali plitalar
|
250
|
0,02
|
0,06
|
0,15
|
1.106
|
1.2∙10°
|
Kvars qumi
|
1500
|
0,0
|
0.003
|
-
|
12∙10"
|
-
|
Keramzit, shlak
|
300-600
|
0,0
|
0,03
|
-
|
(5,6-9)∙106
|
-
|
Hozirgi kunda sement-payrahali plitalar po'lat karkas yoki metall profillar ichiga joylashtirilgan holda (10 mm qalinlikda) sanoat binolarida tovush izolatsiyasi sifatida ishlatilmoqda.
Material karkasida elastik tolalarni xaotik joylashtirib buyumlaming tovush izolatsiyasi xususiyatini yaxshilash mumkin.
Materiallarning g'ovakligi va g'ovaklikning strukturasi bir xil darajada bo'lsa, fizik-mexanik xossalari turlicha bo'lishidan qat'i nazar, akustik jihatdan ekvivalent boiadi. Tovush izolatsiyasi tasmali va polosali qistirmalar uzunligi 1000-3000 mm, eni 100, 150, 200 mm va donali qistirmalar tomonlari 100, 150, 200 mm li listlar ko'rinishida ishlab chiqariladi.
Tolali tovush izolatsiyasi buyumlari suvga chidamli qog'oz, plyonka, folga va boshqa materiallarga o'rab chiqariladi.
Sintetik polimerlar asosida olingan mineral paxta va shisha- paxtadan tayyorlangan yarim bikr plitalar va matlar, qavilgan shisha-paxtali matlar, yog'och tolali plitalar, poliuretan, polivinilxlorid va boshqa polimerlardan olingan ko'pikplastlar, g'ovak rezinalar samarali tovush izolatsiyasi hisoblanadi.
Vibratsiyani yutuvchi materiallar sanitariya-texnika va injenerlik uskunalarida hosil bo'ladigan vibratsiyani yutuvchi material sifatida listli plastmassa, folgaizol, rezina mastikalar ishlatiladi. Vibratsiya to'lqinlarini yutuvchi materiallar yupqa metall yuzalarga qoplanadi.
Aynan biror bur qurilish buyumi issiqlik va tovush izolatsiyasi bo'lishi samarali hisoblanadi.
Nazorat savollari
1. Issiqlik izolatsiyasi materiallari klassifikatsiyasi qanday?
2. Noorganik issiqlik izolatsiyasi materiallarini tavsiflab bering.
3. Organik issiqlik izolatsiyasi materiallarini aytib bering.
4. Mineral va shisha-paxta nima?
5. Asbosement va tarkibida asbest bor materiallar haqida gapirib bering.
6. Akustik materiallar nima?
7. Tovush yutuvchi va tovush izolatsiyasi materiallari haqida gapirib bering.
XV BOB
METALLAR
Tayanch iboralar: temir, po‘lat, cho‘yan, mis, qalay, qo‘rg‘oshin, bronza, jez, aluminiy, qotishmalar, atmosfera muhitiga bardoshlilik, konstruktiv buyumlar, bezak buyumlar.
15.1. Umumiy ma'lumotlar
Zamonaviy qurilishni metall buyumlarsiz tasawur etib bo'lmaydi. Metallar bino va inshootlarning konstruktiv qismlarida, poydevor, devor, tom, karkas va shu kabilami kuchaytirishda, yuk ko'taradigan konstruksiyalar va temirbeton, qoplama materiallar tayyorlashda, binolarni ichki va tashqi tomondan bezashda ishlatiladi. Metallar boshqa materiailarga nisbatan yuqori mustahkamligi, plastikligi, termik va kimyoviy ishlov berish imkoniyati bilan ajralib turadi. Metallar boshqa metallar va nometallar bilan qotishma holda ishlatiladi. Metallar qora va rangli metallarga bo'linadi. Qora metallar po'lat va cho'yan temir va uglerodning qotishmasidir. Agar temir tarkibiga uglerod 2% gacha b o'lsa - po'lat, 2% dan ko'p kiritilsa, cho'yan hosil bo'ladi.
Rangli metallarga mis, aluminiy, magniy, titan, nikel, rux, qalay, qo'rg'oshin va shu kabilar kiradi. Rangli metallar yer yuzida kam uchraydi va metall ishlab chiqarishning 5% ini tashkil etadi. Qurilishda rangli metall va qotishmalardan yengil va kimyoviy muhitlarga chidamli konstruksiyalar, bezak va arxitektura qismlari (asosan, aluminiy va uning qotishmalaridan) tayyorlanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |