Qurilish materiallari, buyumlari va konstruktsiyalarini ishlab chiqarish

18.4.Muhandislik - geologik qidiruv ishlarida qo‟llaniladigan geofizikaviy 
tekshirish usullari. 
Geofizikaviy tekshirish usullari yordamchi usullar bo‘lib, geologik qidiruv ishlari 
bilan birga olib boriladi va ko‘p hollarda shurf qazish, parmalash ishlarini hajmini 
kamaytiradi. 
Bu usullar yordamida tog‘ jinsining fizika – mexanikaviy xossalarini, ximiyaviy 
tarkibini, Yer osti suvlarini tarqalish sharoitini va yo‘nalishini, fizikaviy - geologik va 
muhandislik - geologik jarayonlarni va boshqalarni o‘rganish mumkin. 
Muhandislik 
geologik ishlarida, asosan, geofizikaviy 
tekshirish usullari 
elektrometriyadan va seysmometriyadan keng foydalaniladi. 
Seysmometriya usuli sung‘iy hosil qilingan va tabiiy yo‘l bilan hosil bo‘lgan 
to‘lqinlarning tog‘ jinslaridan o‘tish tezligiga asoslangan.
Keyingi paytda bir kanalli mikroseysmik uskunalardan foydalanib, tog‘ jinsi 
qatlamlarining qalinligi, daryoning eski o‘zanlari tubi, grunt suvlarining yotish 
chuqurligi aniqlanmokda. 
Murakkab geologik tuzilishiga ega bo‘lgan sharoitda seysmometriya usullari yaxshi 
natija bermaydi. 
Elektrorazryadka usullari tog‘ jinsi massivlarida hosil bo‘lgan tabiiy va sun‘iy 
elektrik maydonni o‘rganishga asoslangan. 
Har bir tog‘ jinsi o‘ziga xos solishtirma qarshilikka ega bo‘ladi, bu esa tog‘ jinslari 
qirqimini o‘rganishga asosiy parametr bo‘lib xizmat qiladi. 
Muhandislik - geologik ishlarda elektrometriya tekshirish usullaridan: vYertikal 
elektr zondlash, (VEZ, elektrik-profilli (EP), tabiiy polimYerlanish (EP) usullaridan 
keng foydalanilmokda. 
Bu usullar asosida Yer osti suvlarining yotish chuqurligini, surilmalarning surilish 
tekisligini, har xil litologik tarkibga ega bo‘lgan qatlam chegaralarini aniqlash mumkin. 
Geofizikaviy ishlarning ko‘pchiligini VEZ, VP, EP va boshqalar geodezik ishlar 
natijasida oldindan tayyorlangan turlarda yoki yo‘nalishlarda olib boriladi. 
Geofizikaviy ishlar natijalari shu rayonda qazilgan shurf yoki burg‘ quduq bilan 
taqqoslab ko‘rilib, ular bergan ma‘lumotlarning to‘g‘riligiga ishonch hosil kilinadi. Bu 
esa muhandislik-geologik ishlarni arzonlashtiradi va katta iqtisod kilishga imkon beradi.