Qubla-batis Aziya

Tuprog’i va ŏsimlik qoplami. Tuprog’i dehqonshilikda kam foydalaniladigan oraylıq Anotomiyadagi dasht yaylov sifatida foydalanadi. Taw va taw oldi rayonlarıda ken` bargli ŏrmonlar buk, dub, shinor, bog’lar, uzumlar tepa qismlarıda igna bargli ŏrmonlar undan tepada al’p ŏtloqları.

Xalqı. 50,6 mln. adam Tabiyiy ŏsish yuqori 2,6% ni tug’ilish 40-50 adam ŏlish 13-15 adam (1000 ming). erkaklar 50,5. 20 ga yaqin xalq yashaydi. 90% Turklar, Turk tili. Ma`mleket. Alfavit –lotin. Sharqda Kurdlar (4 mln.k) Arablar (700 ming) qublada va arqay sharqda rayonlarda 1-shi jahan urushigasha Turkiyada 2,5 mln. Armyanlar yashagan. 1915-1922 jilları Turkiyada armyanlarni xaydash va ŏldirish boshlandi. Natijada 1,5 mln. armyanlar ŏldirildi. Hozir 100 ming.ga yaqin yashaydi. Dini – Islom-Sunnat oqimiga mansub ŏrtasha tig`izligi – 55 adam 1km² Dungiz bŏyları tig`iz (100 adam 1 km²) Sharqida va qubla rayonlarıda kŏshmanshilar. Qala Xalqı 45%, 5ta qalada Xalqı 1 mln.dan ortiq. Stambul, Izmir, Adona, Anqara, Burso.

Ma`mleket tuzimi. Turkiya respublika 1982 jili ka`nstituttsiyaga Ma`mleket arbobi –Prezident. 1952 jildan NATO ga a’zo. 1959 jildan AQSh menen harbiy sohada bazalar joylashtirishda bitim tuzilgan.

Sanaati. Metallurgiya, neftni qayta ishlash, elektro stantsiya, transport. Engil sanaat ham rawajlang`an. Tŏqimashilik Kayseri va Nazilli qalalarıda rawajlang`an. Metallurgiya kombinati tŏla tsiklga iye bŏlgan Karabyuk va Ereglida pŏlat quyuvshi zavodlar. Iskanderunda metal zavodining birinshi bloki tugatilib 2 shi bloki boshlandi. Quvvati 2 mln.t. pŏlat quyish jiliga Xrom (500 ming t/jil eksport) mis va margenets.

Mashina qurilisida vagon qurish, avtopulaktor va avia yig’ish, kemasozlik, awil xŏjalik mashinaları radiotexnika va boshqalar.

Ximiya sanaatida neft ximiya tiykarg`i ŏrinni iyelladi. Eng yirigi SSSR yordamida izmirda zavod quriladi. Awil xŏjalik ekstensiv yŏl menen shislep shig`ariw 60% Ekonomikalıq aktiv aholi band. Eston biyday- arpa ekiladi. Texnik ŏsimligi tabak (tamaki) su’niy sug’oriladi.

Chorvashilik awil xŏjalikning tiykarg`i tarmog’i qŏyshilik (50 mln. bosh eshki 19 mln. qora mol 16 mln.dan ortiq)

Transport. Temir yŏl (8,2 ming km) ishki yuklar Avtotransport (55000km) den`iz transporti iri transportlarıdan Stambul, Izmir, Samsun, Anqara, Izmir) Sırtqı baylanissi EES va AQSh Ekonomikalıq rayonları 3ta bŏlib shulardan: 1. Batis rawajlang`an. 2. Orayiy. 3. Shig`is rayonları