Qo‘shma gaplar bo‘yicha savоllar

KO‘RSATISH OLMOSHILI ERGASHGAN QO‘SHMA GAPLAR

Bosh gap tarkibidagi ko‘rsatish olmoshi ma'nosini izohlash uchun qo‘llangan ergash gaplar bosh gapga -ki yuklamasi yordamida bog'lanadi. Bu yuklama bosh

gap kesimi tarkibida bo‘ladi va ergash gap bosh gapdan vergul bilan ajratiladi.

Ba'zan bu bo‘lak qo‘llanmasligi ham mumkin, ammo uning o‘rni bilinib turadi.

Qo‘shma gaplar tarkibidagi bosh va ergash gaplarni aniqlang.

1. Shuni doimo yodingda tutki, biz hammamiz seni yaxshi ko 'ramiz. (Parda Tursuri) 2. Shunga aminmanki, «Ta'lim to'g`risida»gi Qonun talim tizimimizni yaxshilashda tub burilish yasaydi. («Ma'rifat») 3. Umidimiz shuki, Sizlar baxtli bo‘linglar. (Ismoil To‘lak) 4. Shunday yashaylikki, hamma havas qilsin.

Bosh gap tarkibidagi ko‘rsatish olmoshini aniqlang.

1. Shunday odamlar borki, ular bilan gaplashib bahra olasan. (Hamid G`ulom) 2. Shunga ishonchim komilki, qasd qilganlar, albatta, past bo‘ladi. (Shuhrat) 3. Shuni angladimki, inson qobiliyati cheksiz ekan. 4. Aybingiz shuki, juda ko‘ngilchansiz. (Z.Saidnosirova) 5. Odam borki, odamlarning naqshidir, Odam borki, hayvon andin yaxshidir. (Alisher Navoiy)

Bosh gap tarkibida kelgan ko‘rsatish olmoshini aniqlang va vazifasini tushuntiring.

1. Shuni bilingki, aql bilan odob — jism bilan jon. Shuni esdan chiqarmaslik lozimki, aqlsizga so‘z uqtirgandan ko‘ra yelkada tosh tashish afzal. 3. Shunga amin bo‘ldimki, serjahl boshda aql bo‘lmaydi. 4. Shundan ehtiyot bo‘lish lozimki, hamrohingiz aslo nodon bo‘lmasin. 5. Shuni doimo yodda tutish kerakki, nodon odamning gapi ko‘p bo‘ladi. Qo‘shma gap tarkibidagi bosh va ergash gaplarni aniqlang. Ergash gaplarni bosh gap tarkibidagi ko‘rsatish olmoshi o‘rnida keltirib, qo‘shma gapni sodda gapga aylantiring.

1. Baxtim shuki, seni uchratdim. (ZSaidnosirova) 2. Shunday o‘zgarishlar bo‘lmoqdaki, aqling bovar qilmaydi. 3. Shunisi quvonarliki, sinfdagi o‘quvchilarning hammasi bir-biri bilan juda ahil. 4. Shuni bilingki, hech bir yangilik bexosiyat bo‘lmaydi. (Asqad Muxtor) 5. Biz shunday kutubxona bino qilaylikki, butun el qoshida manzur va mo‘tabar bo‘lsin. (Oybek)

N a m u n a : Baxtim shuki, seni uchratdim — Baxtim — seni uchratganligim.