Qo`shilgan qiymat va aktsiz solig’i hamda ularning hisoblanishi reja

Quyidagilar bo`yicha soliq summasi hisobga kiritilmaydi:
a) qo`shilgan qiymat solig’idan ozod qilingan shuningdek, qo`shilgan qiymat solig’idan ozod tovarlar (ishlar, xizmatlar)ni ishlab chiqaruvchi korxonalar ish faoliyati davomida foydalanadigan sotib olingan tovarlar (ishlar, xizmatlar) bo`yicha;
b) soliq to`lovchining tadbirkorlik faoliyati bilan bog’liq bo`lmagan tovarlar (ishlar, xizmatlar) bo`yicha;
v) harid qilingan, hisobda dastlabki qiymati bo`yicha aks ettiriladigan asosiy vositalar va o`z extiyojlari uchun foydalaniladigan nomoddiy aktivlar bo`yicha;
g) korxonaning ustav jamg’armasiga ulush sifatida kiritilgan tovarlar (ishlar, xizmatlar) va moddiy resurslar bo`yicha, agarda ular keyinchalik sotilganida, soliqqa tortiladigan va tortilmaydigan aylanmalar bo`yicha hamda tadbirkorlik faoliyati bilan bog’liq bo`lmagan faoliyatda ishlatilsa.
Bunda korxonaning ustav jamg’armasiga ulush sifatida kiritilgan import qilingan tovarlar (ishlar, xizmatlar) bo`yicha to`langan qo`shilgan qiymat solig’i summasi, agarda ushbu tovarlar (ishlar, xizmatlar) keyinchalik sotilganda yoki soliqqa tortiladigan aylanmalar bo`yicha ishlatilganda, umumiy belgilangan tartibda hisobga kiritiladi.
d) agar harid qilingan tovarlar (ishlar, xizmataar) bo`yicha qo`shilgan qiymat solig’i summasi hisobot oyida hisobga kiritilgan bo`lsa, keyingi davrlarda esa ushbu moddiy resurslar tadbirkorlik faoliyatida va soliq to`lovchining soliq solinadigan muddatda etkazib berishlari ham foydalanilmagan bo`lsa, u holda ushbu (keyingi) davrlarda soliq solinadigan aylanma va QQS hisoblashning 1-3-bandlarida ko`rsatilgan hisobga olish uchun qilingan soliq summalari tuzatilishi amalga oshiriladi.
Umuman bunday savollarni hal qilishda, ya’ni tovarlarni (ishlar, xizmatlar) harid qilish davrida to`langan QQSni hisobga kiritish yoki kiritmaslikda, tovarlar (ishlar, xizmatlar) nima maqsadda harid qilinganligiga bog’liq, agarda ular daromad olish uchun xarid qilingan bo`lsa, albatga QQS hisobga kiritiladi. Shuning uchun tovar sotib olish davrida to`langan QQS sotuvchi budjetga to`lagan bo`ladi, agarda haridor tovarni daromad olish uchun ishlatib, uning ustiga qo`shimcha qiymat qo`shsa, avval tovar sotib olish davrida to`langan QQS hisobga kiritiladi. Agarda korxona sotib olingan tovarni (ishlar, xizmatlar) daromad olish ishlatmasa, yuqorida keltirilgan tovar-moddiy boyliklarni hisobdan chiqarilgani kabi, uning ustiga qo`shimcha qiymat qo`shilmaydi, shuning uchun bunday holatlarda to`langan QQS hisobga kiritilmaydi.
Mazkur qoida yagona soliq (kichik korxonalar), er solig’i, yalpi tushumdan yagona soliq to`lovchi yuridik shaxslarga ham tatbiq etiladi.
Bunda aytilgan soliqlarni to`lashga o`tgunga qo`shilgan qiymat solig’i bo`yicha manfiy saldosi yuqorida aytilgan yuridik shaxslar, qo`shilgan solig’i bo`yicha oxirgi hisob-kitob 5-bandida bu tuzatish kiritadilar va uni ishlab chiqarish (muomala) harajatlari, savdo, ta’minot-sotish va tayyorlash korxonalari esa tovarlarni harid qilingan qiymat — hisobiga hisobdan chiqaradilar.
Korxona bir vaqtning o`zida qo`shilgan qiymat solig’iga tortiladigan, hamda soliqdan ozod qilingan aylanmalarga ega bo`lsa, qo`shilgan qiymat solig’iga tortiladigan etkazib berishlarga to`g’ri keladigan soliq summasigina qo`shilgan qiymat solig’i bo`yicha hisobga kiritish uchun qabul qilinadi.
Bunday tartibdan istisno tariqasida, kommunal xo`jalik korxonalari aholiga yoki iste’molchi-korxonalarga ko`rsatadigan kommunal xizmatlaridan qati nazar, qo`shilgan qiymat solig’ini faqat ijobiy saldo mavjud bo`lganida, ya’ni ko`rsatilgan xizmatlar uchun olingan qo`shilgan qiymat solig’i tushumlari umuman faoliyat bo`yicha foydalanilgan moddiy resurslar uchun etkazib beruvchilarga to`langan qo`shilgan qiymat solig’i summasidan ortiq bo`lganida qo`shilgan qiymat solig’ini to`laydilar. Bunda mazkur korxonalar aholiga xizmatlarni ko`rsatishda foydalanilgan moddiy resurslar uchun etkazib beruvchilarga to`langan qo`shilgan qiymat solig’i summasini ishlab chiqarish harajatlariga kiritmaydi, balki hisobga olish uchun kabul qiladi.
Xuddi shunday tartib «O`zkommunxizmat» agentligining gaz bilan ta’minlaydigan korxonalariga ham tatbiq etiladi. Bunda gaz bilan ta’minlaydigan korxonalar tomonidan aholiga sotiladigan gazning qiymatiga qo`shilgan qiymat solig’i solinmaydi.
Umuman hisobot davrida korxona bo`yicha qo`shiltan qiymat solig’i bo`yicha manfiy saldo vujudga kelganida, U hozirgi hisobot davridagi kommunal xizmatlarni ishlab chiqarish va etkazib berishga doir harajatlarga (davr harajatlariga) kiritiladi.