Qoraqolpog’iston turistik mintaqasi

Tuproq qal’a
Qoraqalpog‘iston hududida antik, o‘rta asr va yangi davrlarga oid me’morlik yodgorliklari mavjud. Me’morlik va tarixiy yodgorliklardan 237 tasi ro‘yxatga olingan, ulardan 145 tasi arxeologiya, 25 me’morlik va 67 tasi monumental yodgorliklardir. beruniy tumanidagi Sulton Uvays Bobo (P-14-a. lar), kechirmas Bobo (17— 19-a.lar); To‘rtko‘l tumanidagi Qalan-dardag‘ (18-19-a.lar). Norinjon Bobo (12—14-a.lar) majmualari, Xo‘jayli tuma-nidagi Mazlumxon Sulu va Mizdahqon (11 —19-a.lar); Qo‘ng‘irot tumanidagi Beleuli (12— 14-a.lar). davut Ota maqbarasi; Mo‘ynoq tumanidagi Hakim Ota maqbarasi va qabristoni, Ellikqal’a tumanidagi Ayozqal’a-1 va Ayozqal’a-2 (3—8-a.lar), Tuproqqal’a (3a.) eng muhim yodgorliklardir.
Tuproq qal’a — Qoraqalpog‘iston Respublikasining Ellikqal’a tumanida joylashgan. Ushbu tarixiy yodgorlik 1938-yilda S.P.Tolstoyning ekspeditsiyasi natijasida topilgan. Izlanishlar natijalariga ko‘ra shahrcha milodimizning birinchi asrida tashkil topgan ekan. Taxminan III asrda Tuproq qal’a Xorazmshohlar davlatining poytaxtiga aylanadi.
Qazilmalar natijasida shaharning qo‘zg‘on devorlari to‘g‘ri to‘rtburchak shaklida ekanligi aniqlangan. Shaharning shimoliy qismida saroy joylashgan bo‘lgan. Hukmdor saroyi uchta minoradan tashkil topgan. Eng baland minoraning bo‘yi 30 metrni tashkil qilgan va uch qavatdan iborat bo‘lgan. Shaharning markaziy qismida olov ibodatxonasi joylashgan bo‘lib, undan ikki tomonga qarab asosiy markaziy yo‘l boshlanib ketgan. Bu yo‘l esa shaharni ikki qismga ajratgan. Markaziy yo‘l bo‘ylab turar joylarga eltuvchi, unchalik katta bo‘lmagan tor ko‘chalar joylashgan. Barcha imoratlar gildan qurilgan.
305 yilgacha Tuproq qal’a Xorazmshohlar davlatining poytaxti hisoblangan. Xorazmshohlar davlati qulagandan keyin esa mahalliy aholi va oddiy xalq asta-sekin shaharni tark eta boshlagan. Oqibatda shahar bo‘shab qolgan.
S.P. Tolstoyning olib borgan izlanishlari natijasida ushbu yodgorlik hududidan ko‘pgina tangalar, turli xil oltindan, kumushdan, misdan ishlangan munchoqlar topilgan. Bundan tashqali u yerdan sopol idishlar, junli va ipakli matolar ham topilgan. Arxeologlar tomonidan mashhur Xorazm kamonlari tayyorlanadigan ustaxona topilgan.


Nazlimxon sulu
Shuni ta’kidlash kerakki, Tuproq qal’a nafaqat bu yerdan topilgan turli xil qurilma va boshqa buyumlar bilan mashhur. Shuningdek, bu shaharcha hududidan qadimiy Xorazm qo‘lyozmalari namunalari ham topilgan. Olimlar saroy minoralarining birida siyoh bilan teri va yog‘och taxtachalarga qadimiy Xorazm tilida yozilgan hujjatlarni ham topishgan.