Qoraqalpoq davlat unversiteti

Hayot uchun xavfli shikast deganda, sodir etilayotgan vaqtida jinoyatchi tomonidan hayot uchun xavf tugʻdiruvchi shikastni yetkazish tushuniladi. Bunday shikastga tibbiy yordam koʻrsatilmasa, jabrlanuv- chining oʻlimiga sabab boʻlishi mumkin boʻlgan shikast kiradi.Qasddan badanga ogʻir shikast yetkazish shaxsning sogʻligiga turlicha shikast yetkazish yoki sogʻliqning muayyan muddatga izdan chiqishida ifodalanadi.Mehnat qobiliyatini yoʻqotish darajasi foizlarda aniqlanadi va yetkazilgan shikast mehnat qobiliyatining qisman yoki butunlay yoʻqotilishiga sabab boʻladi.Badanni tuzalmaydigan qilib xunuklashtirib yuborish estetik mezoni oʻziga xos xususiyatga ega. Bunda yetkazilgan shikast natijasida jabrlanuvchi badanining xunuklashganligi uning ruhan ezilishiga olib keladi. Shikastning ogʻirligi oqibat-natijada, avvalo, jabrlanuvchiga uning badani xunuklashgani sabab boʻladigan ruhan ezilishlar bilan bogʻliqdir.Badanga yetkaziladigan shikastning ogʻirligi darajasini aniqlash uchun «Qoidalar»da ikkita asosiy mezon: tibbiy (anatomik) va iqtisodiy mezonlar qoʻllanilgan.Tibbiy mezon badanga yetkaziladigan barcha turdagi shikastni uning sodir etilish vaqtida jabrlanuvchining hayoti uchun xavfliligi nuqtai nazaridan tavsiflaydi, toʻqimalar yoki a’zolar funksiyalarining buzilishi darajasi va xususiyatini, yetkazilgan shikastning davomliligi va organizmga ta’sirini aniqlaydi.Iqtisodiy mezon jabrlanuvchi tomonidan mehnat qobiliyatini yoʻqotishning foizlarda ifodalangan darajasini hisobga olgan holda badanga yetkazilgan shikastni tavsiflaydi.Badanga shikast yetkazish, Oʻzbekiston Respublikasi JK 104- moddasida nazarda tutilgan alomatlardan loaqal bittasi mavjud boʻlsa, ogʻir deb topiladi.Shuni ta’kidlash lozimki, «JK 104, 105, 109- moddalarida bitilgan jinoyat belgilari roʻyxati toʻliqdir. Har bir belgi biror-bir jinoyatga tegishliligini aniqlash uchun ularning hech boʻlmasa bittasining mavjudligi yetarlidir. Agar ishda tanaga ogʻir, oʻrtacha ogʻir va yengil jarohat yetkazish belgilari bir nechta boʻlsa, shaxsni aybdor sifatida sudga chaqirish ajrimida koʻrsatiladi.Agar ayblanuvchi jabrlanuvchiga yetkazgan ogʻir jarohatidan tashqari yana boshqa jarohatlar yetkazilsa, bunday holda aybdor qilmishida qoʻshimcha modda asosida kvalifikatsiya qilish talab qilinmaydi» ¹.