Qoraqalpog'iston tibbiyot instituti Davolash ishi fakulteti 315- guruh talabasi Nurullayev Asadbekning ikp fanidan Mustaqil ishi

Qoraqalpog'iston tibbiyot instituti Davolash ishi fakulteti 315- guruh talabasi Nurullayev Asadbekning IKP fanidan Mustaqil ishi

Mavzu: Disfagiya rivojlanish sabablari, xavf omillar, etiologiyasi va patogenezi, og'riq xosil bo'lish mexanizmi

Reja

• Disfagiya
• Etiologiyasi va patogenezi
• Tashxis va davolash

Disfagiya

• Disfagiya (due... va yun. phagein — yutmoq, yemoq) — ovqat yoki suv yutishning buzilishi.

Etiologiyasi

• Halqum, hiqildoq va qiziloʻngach devorlarining shikastlanishi, ularga yot jismlar tiqilishi, yalligʻlanish, isteriya va b. asabiy-ruhiy kasalliklarda bu aʼzolarning to-rayishi (spazm), shuningdek, baʼzi yuqumli kasalliklar (qoqshol, quturish) Disfagiyaga sabab boʻladi.

Insult

• Insult
• distrofik miotoniya – miopatiya va miotoniyaning qo’shilib kelishi bilan kechadigan nasliy kasalclik.
• miasteniya – muskullarning kasallikka xos tarzda tez toliqib qolishi yoki soxta falajlik
• polimiozit
• Parkinson kasalligi
• yonbosh amiotrofik sklerozi – markaziy nerv sistemasi harakat qismlarining zararlanishi natijasida yuz beradigan organik kasallik

PATOGENEZI

• Yetarlicha o’rganilmagan. Xastalik rivojlanishida
• 1. qizilo’ngach faoliyatining markaziy nerv tomonidan boshqarilishining buzilishi katta ahamiyatga ega, chunki kasallikning ilk belgilari ko’pincha og’ir ruhiyat istirobidan so’ng vujudga keladi.
• 2. yana qizilo’ngach nerv chigallarining infeksion – toksik omillar ta'sirida shikastlanishi ham taxmin qilinadi

Belgilari

Ovqat yutgan vaqtda ogʻriq seziladi,

Burun,

Hiqildoq,

Kekirdak,

Koʻks oraligʻiga ovqat ketib qoladi

Disfagiya o'z ichiga olishi mumkin

• og'riq yutish,
• bo'g'ish, tomizish,
• kengaytirilgan chaynash tozalash,
• lablarni yopish mumkin emasligi va hatto til orqali ovqatni rad etish yoki chiqarib yuborish
• jig`ildoni qaynaydi va to`sh orti og`rib azob beradi.

Disfagiya darajalari

• I daraja – barcha ovqat luqmasi o‘tadi, faqat yutinish paytida nohush hissiyot paydo bo‘ladi (kuyishish, tirnalish, ba'zida og‘riq)
• II daraja – qattiq luqma qizilo‘ngachda ushlanib qoladi va o‘tishi qiyinlashadi, bemor suv ichishga majbur bo‘ladi

III daraja – qattiq luqma o‘tmaydi. Majburiy luqmani yutish paytida bemor qayd qilishi mumkin. Bemorlar suyuq va yarim suyuk oziqa istemol qilishadi

• III daraja – qattiq luqma o‘tmaydi. Majburiy luqmani yutish paytida bemor qayd qilishi mumkin. Bemorlar suyuq va yarim suyuk oziqa istemol qilishadi
• IV daraja – qizilo‘ngach orqali faqat suyuqlik o‘tadi
• V daraja – qizilo‘ngach o‘tkazuvchanligining to‘liq yo‘qolishi. Bir qultim suv, hatto bemor so‘lagi ham o‘tmaydi.

KLINIK KO’RINISHI

• Disfagiya – quruq yoki chala chaynalgan ovqatning qizilo’ngachda tutilishi
• gavdani engashtirganda kekirish va qayd qilish
• rentgen tekshirishlari qizilo’ngach devorining harakatsizligini kengayganligini, bemorni gorizontal holatda tekshirganda yutilgan bariy sulfat eritmasining qizilo’ngachda uzoq vaqt tutilishini ko’rsatadi.

TASHXISI

Disfagiya (boshlanishida onda – sonda, keyinchalik doimo), to’sh suyagi orqasida og’riq, regurgitatsiya, hamda rentgen ma'lumotlari asosida aniqlanadi

QIYOSIY TASHXIS:

• kardioezofagial saraton
• QO’ning chandiqli qisqarishi
• spastik diskeniziyasi bilan o’tkaziladi.

DAVOSI

• aksariyat kardiodilyatatsiya yordamida kardiya sfinkteri cho’ziladi
• kam holatlarda jarroxlik usuli qo’llaniladi. Bular ijobiy natija ko’rsatmasa
• Simptomatik davo (miotropli spazmolitiklar – ovqatlanishdan oldin nitroglitserin, erinit) buyuriladi

Profilaktika

• ovqatni oz-ozdan, bo`lib-bo`lib eng;
• bir kunda 4-5 mahal ovqatlaning;
• ovqatlanayotgan paytingizda chalg`imang,
• gaplashmang,
• shoshilmang, aks holda qizilo`ngachga havo ketib luqma o`tishi qiyinlashadi