Qora qalpoq indd

BAS HÁRIPLERDIŃ JAZÍLÍWÍ
§73.
Menshikli adam atları (familiyası, óz atı hám ákesiniń) 
bas háripten baslanıp jazıladı: 
Nájim Dáwqaraev, Biybigúl 
Ámetova, Genjebay Ubaydullaev
hám t.b. Eger adam atları 
menen birge ulı, qızı sózleri qollanılatuǵın bolsa, onda sol 
sózler ózi dizbeklesip kelgen sózden bólek kishi hárip penen 
jazıladı: 
Nurmuxamedov Marat Kóptilew ulı, Tájimuratova 
Gúljan Asan qızı, Aypara Xojan qızı Ernazarova 
hám t.b.
§74.
Kóp sózlerden quralǵan tómendegi menshikli 
atamalardın hárbir sózi bas háripten baslanıp jazıladı:
1) joqarı mámleketlik atamaları: 
Ózbekstan Respublikası, 
Qaraqalpaqstan Respublikası, Amerika Qurama Shtatları 
hám t.b.
2) eń joqarı mámleketlik xalıqaralıq shólkemlerdiń atları: 
Birlesken Milletler Shólkemi, Dúnya Júzi Paraxatshılıq 
Komiteti.

---

423
3) eń joqarı respublikalıq májilislerdiń atamaları: 
Ózbekstan 
Respublikası Oliy Majlisi, Qaraqalpaqstan Respublikası 
Joqarǵı Keńesi
hám t.b.
4) joqarı dárejeli mámleketlik lawazımlardıń atları: 
Ózbekstan Respublikası Prezidenti, Ózbekstan Respublikası 
Oliy Majlisiniń Baslıǵı, Ózbekstan Respublikası Oliy 
Sudınıń Baslıǵı, Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler 
Keńesiniń Baslıǵı, Qaraqalpaqstan Respublikası Sudınıń 
Baslıǵı
hám t.b. Bunday atamalardıń quramında kelgen 
ministr, birinshi orınbasar, prokuror, xatker, járdemshi, 
másláhátshi
hám t.b. sózler kelse, olar kishi hárip penen 
jazıladı: 
Ózbekstan Respublikası Bas ministri, Qaraqalpaqstan 
Respublikası Ministrler Keńesi Baslıǵınıń birinshi orınbasarı, 
Qaraqalpaqstan Respublikası prokurorı
hám t.b.
§75.
Mámleketlik joqarı dárejeli sıylıqlardıń atınıń hárbir 
sózi bas háripten baslanıp jazıladı: 
«Ózbekstan Qaharmanı» 
(ataq), 
«Altın Juldız» 
(medal). Basqa sıylıqlar, húrmetli ataqlar, 
nıshan hám belgilerdiń atlarınıń birinshi sózi bas háripten 
baslanıp jazıladı: 
«Mehnat shuhratı»
(orden), 
«Saǵlam áwlad 
ushın»
(orden), 
«Qaraqalpaqstan xalıq múǵallimi»
(húrmetli 
ataq), 
«Ózbekstan gárezsizligine 25 jıl»
(estelik belgi), 
«Bilimlendiriw aǵlası»
(nıshan) hám t.b.
§76.
Kóp sózlerden quralǵan mákeme hám kárxanalar, 
mámleketlik hám jámiyetlik xojalıqlardıń, oqıw orınları 
atlarınıń birinshi sózi bas háripten baslanıp jazıladı: 
Densawlıqtı saqlaw ministrligi, Xalıq bilimlendiriw ministrligi, 
Ilimler akademiyası, Jazıwshılar awqamı, Oraylıq bank, Nókis 
mámleketlik pedagogikalıq institutı
hám t.b. Bunday menshikli 
atamalardıń aldında anıqlawshı sózi bolsa da, olardaǵı 
birinshi sózdegi bas hárip saqlanıp jazıladı: 
Qaraqalpaqstan 
Respublikası Xalıq bilimlendiriw ministrligi, Ózbekstan 
Ilimler akademiyası, Ájiniyaz atındaǵı Nókis mámleketlik 
pedagogikalıq institutı
hám t.b.
§77.
Úlken tariyxıy sáne hám bayramlardıń atlarınıń birinshi 
sózi bas háripten baslanadı: 
Ǵárezsizlik kúni, Konstituciya 
kúni, Nawrız bayramı, Eslew hám qádirlew kúni, Qurban hayt 
bayramı
hám t.b.

---

424
§78.
Mádeniy xızmet kórsetiw hám sawda kárxanalarınıń, 
sanaat hám transport quralları, kitap, gazeta-jurnal hám t.b. atları 
bas háripten baslanıp jazıladı: 
«Tashkent»
(miymanxanası), 
«Gózzal»
(xızmet kórsetiw úyi), 
«Aral»
(azıq-awqat dúkanı), 
«Damas»
(avtomashina), 
«Rubin»
(televizor), 
«Aqdárya»
(roman), 
«Qırq qız»
(dástan).
Teksttegi gáplerdiń hám qosıq qatarlarınıń birinshi sózi bas 
háripten baslanıp jazıladı: 
Barlıq jumısım usılardıń dasturqanı 
ushın.
(T.Qayıpbergenov).
Ana tilim, sen – basqadan ayırmam,
Sen turǵanda, men de ádewir shayırman.
(I.Yusupov).