Qo`lyozma huquqida

 

هﺎﺸﻣزراﻮﺧ   so‘zini ham ushbu guruhga kiritish mumkin. Tarixan 

bu so‘z Xorazmshohlar sulolasidan shohlik qilgan shaxslargagina nisbatan 

ishlatilgan bo‘lsa ham

103

, Munis, Ogahiy va Bayoniy asarlarida ayrim o‘rinlarda 

Xiva xonlarining faxriy unvoni ma’nosida qo‘llanilgan: ...muvofaqat ishida turub 

hazrati xorazmshoh farmoni ravishidin inhirof joyiz tutmoq va mufsidlar tarafin 

tutub, alarg‘a  yorlug‘  ko‘rguzmak  itoat  binosig‘a  rahna solmoq  va 

bo‘ynungga inod va fasod badnomlig‘in olmoqdurur. (RD, 290

b

).  

Ogahiy tarixiy asarlarida kadxudo so‘zi podshoh ma’nosida ishlatilgan ayrim 

o‘rinlar ham bor:

  

Kelib loyiq anga kishvarkusholig‘, 

Jahon mulkiga yaksar kadxudolig‘. (JVS, 14

a

) 

Bu so‘zning podshoh ma’nosini Navoiy asarlari tilida ham uchratamiz: 

Yana bo‘ldi Kayxusravi pok roy,  

                                                             

101

 Персидско-русский словарь. Том II. – М.: Русский язык, 1983. – С. 692. 

102

 Аҳмади Дониш. Асарҳои мунтахаб. – Сталинобод: Нашриёти давлатии Точикистон, 1952. – С.34. 

103

 Буниёдов З. Ануштегин Хоразмшоҳлар тарихи. – Тошкент, 1998. 

---

47 

 

Jahon ahlig‘a roy ila kadxudoy 

104

. 

Imperatur so‘zi asar davomida bir o‘rinda qo‘llanilgan: bu yil rajab oyining 

uchida shanba kuni O‘rus poytaxti Fetirburx podshohi imperatur binni Nikuloy 

Povlufichning qo‘shg‘an elchisi Prukufiy Andriich binni Nikiqirusining 

hamrohlig‘i bila kelub... (RD, 354

b

).

 

Xadiv // xadev