Qodiriy nomidagi jizzax davlat

Mavzu: “Oltin kuz” bo‘limi yuzasidan umumlashtiruvchi-takrorlash darsi
Darsning maqsadi:
1. O‘quvchilarning bo‘lim yuzasidan egallagan bilimlarini mustahkamlash. Kuz haqidagi dunyoqarashlarini kengaytirish.
2. O‘quvchilarning vatanparvarlik, bahor-tabiat oldidagi burchini ado etish, tabiatga muhabbat tuyg‘usini o‘stirish
3. O‘quvchilarning savol-topshiriqlar ustida mustaqil ishlash, matn tuzish, asar yuzasidan xulosa chiqarish, mavzuga mos maqollar topish ko‘nikmasini rivojlantirish
Darsning turi: Bilimlarni mustahkamlash darsi.
Dars shakli: Noan’anaviy dars.
Darsning metodi: Suhbat, tarmoqlash, didaktik o‘yinlar, muammoli o‘qitish metodlari.
Darsning jihozi: Mavzuga oid rasmlar, o‘quv materiallari.
Kutilayotgan natijalar: O‘quvchilar “Oltin kuz” bo‘limidagi o‘rganilgan asarlarni eslaydilar, ularning mavzulari, janrlariga ko‘ra o‘xshashliklarini aniqlash, har bir yozuvchining badiiy mahoratini solishtirish ko‘nikmasini egallaydilar. Bo‘lim mavzusining mohiyatini anglaydilar.
Darsning borishi:
I.Tashkiliy qism.
II. Asosiy qism.
O‘quvchilarni bo‘lim yuzasidan umumlashtiruvchi takrorlash darsiga qiziqtirish.
Doskaga O‘zbekistondagi kuz manzarasi bilan bog‘liq diqqatga sazovor joylar, bog‘lar, tabiiy boyliklari, go‘zal manzaralar suratlari ilib qo‘yiladi.
Doskaga “Bir savolga besh javob” deb yozib qo‘yiladi.
“Men nechun sevaman O‘zbekistonni?” qo‘shig‘ini eshittirish. Qo‘shiq texnik vositalar orqali eshittiriladi. “Men nechun sevaman O‘zbekistonni?” qo‘shig‘ining matnidan parcha yozib qo‘yiladi:
Men nechun sevaman O‘zbekistonni?
Tuprog‘in ko‘zimga aylab to‘tiyo,
Nechun Vatan deya yer-u osmonni ,
Muqaddas atayman, atayman tanho?
Qo‘shiq mazmuni yuzasidan suhbat. *Qo‘shiq matnining muallifi kim? (Bu she’rning muallifi O‘zbekiston Respublikasi madhiyasining so‘zlarini ham yozgan.) *Qo‘shiq nima haqida ekan ? *Qo‘shiq qanday gap bilan boshlangan? (“Men nechun sevaman O‘zbekistonni?” degan so‘roq gap bilan boshlangan.)
Dars mavzusi bilan tanishtirish. O‘qituvchi: Shoir she’rida “Vatanni nima uchun sevishimiz lozim?” degan so‘roqqa javob izlamoqda. Keling, bugungi “ Ona bitta – Vatan yagona” bo‘limi yuzasidan umumlashtiruvchi darsimizga shu nomni shior qilib, savolga javob izlaymiz. Bu savolga birdan ortiq javob topishimiz mumkin. Shuning uchun darsimizni “Bir savolga besh javob” shaklida o‘tkazamiz.
1-javobni topish. Topshiriq. Krossvordni tuzing va yeching. 1- javobni toping. Krossvord tuzishda vertikaliga harflar soniga mos katakchalar chizasiz.
1. Shoir Abdusaid Ko‘chimov qalamiga mansub she’r. (“Bahordagi o‘zgarishlar”)
2. Shoir Muhiddin Omon she’ri. (“Gulg‘unchalarmiz”)
3. “Marsdan kelgan odam “ asarining muallifi. (Turg‘unboy G‘oyibov)
4. “Bolaligim seni sog‘indim” asarida keltirilgan bozor nomi. (Xastimom)
5. Shu asarda keltirilgan Toshkentdagi qadimiy mahalla nomi. (Eski Jo‘va)
6. “Barkamol avlod” she’rida kimga “tole yor” deyilgan? (Yoshlarga –bolalarga)
7. Abdulla Oripovning she’ri. (“O‘zbek noni”)
8. “Kichik Vatan” asarida boboning ismi. (Jo‘ra bobo)
9. Sepkilshohni mag‘lub etgan pahlavon. (Meshpolvon)
10. “Vatanni sev” she’rining muallifi. (Oybek)
O‘quvchilar avvalo topshiriq javobini topadilar, so‘ng tuzadilar. “Tug‘ilgan joy” kalit so‘zini topadilar. 1-javob tarmoqlash usulida doskaga yoziladi: “Vatanni tug‘ilgan joyim bo‘lgani uchun sevaman”.
5. 2-javobni topish. *Tug‘ilgan joy – uyimizning aziz ekanligi haqida qaysi hikoyada gap boradi? (“Kichik vatan”) O‘quvchilar quyidagi jumlani topadilar: Ajdodlarim yashagan joy. “Vatanni ajdodlarimiz yashagan joy bo‘lgani uchun sevamiz”.
6. Darslik bilan ishlash. Savol: *Yurtimizni “Allomalar yurti” deb atashimizning sababi nimada? *Sohibqiron Amir Temur bobomizning vatan oldidagi xizmatlari haqida nimalar bilasiz? *Bu ma’lumotlarni qaysi asardan bilib oldingiz? (“Bulbul chamanin sevar, odam Vatanni” asaridan bilib oldik.)
O‘qish darslari boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini har tomonlama komil inson sifatida tarbiyalashda muhim ahamiyat kasb etadi. Bu jarayonni samarali va qiziqarli amalga oshirishda turli ta’lim vositalarining o‘rni beqiyos. Demak, ta’lim vositalari yordamida bolalarda estetik did, o‘zgacha bir shijoat va g‘ayrat, hayotga muhabbat hislari, so‘z san’atiga oshnolik fazilatlari tarbiyalanadi.