Qiziqarli kimyo


2.8. KISLOROD VA OZON TO ‘G ‘RISIDA BILASIZM I?



Download 5,03 Mb.
Pdf ko'rish
bet63/144
Sana04.02.2022
Hajmi5,03 Mb.
#431323
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   144
Bog'liq
hjacki 1824 Qiziqarli kimyo

59


2.8. KISLOROD VA OZON TO ‘G ‘RISIDA BILASIZM I?
2 8.1. ... toza kislorodni birinchi bo‘ lib, shved olimi K.B. Sheele 1772- 
yilda hosil qilgan. 1774-yilda esa ingliz olimi Ch. Pristli simob (П)- 
oksidini qizdirib, kislorod hosil qilgan. Ammo Pristli hosil bo‘ lgan 
gaz havo tarkibiga kirishim bilmagan.
2.8.2. ... 1783-yilifransuzolim i A ntuanLoranLavuazyekislorodning 
xossalarmi o'rganib, uning havo tarkibiga kirishini aniqlagan. U 
kislorodga“oksigenium”deb nom bergan.
2.8.3. ... kislorodningyunonchanom i “ oksigenium ” bo‘lib, m a’nosi 
“ nordon tu g ‘diruvchi” yoki “kislota tu g ‘diruvchi” demakdir. Bu 
nom unchalik to ‘g ‘ri emas, chunki kislorodsizkislotalar ham mav­
jud.
2.8.4. ... XIX asrda kislorod bariy peroksiddan hosil qilingan. B un­
ing uchun dastlab bariy oksidini (500-600 °C da) qizdirib bariy 
peroksid BaO. olingan, keyin qizdinsh natijada(700 С da) bariy per­
oksid parchalanib, yana bany oksidi va kislorod hosil bo‘ lgan.
2.8.5.... 70kgog‘irlikkaegabo‘lgan odamningvazm 45 kilogramm kislorod- 
dan iborat.
2.8.6 ... odam organizmi birkecha-kunduzda 750 litr toza kislorodni iste’mol 
qiladi.
2 8.7. ... htosferada kislorod massasi 1019 tonnani, gidrosferada 1,51018 
tonnani, atmosferada 1,2 1015 tonnani va biosferada 10 12 tonnani tash­
kil etadi.
2.8.8. .. agar atmosfera kislorodining hammasi suyuq holatga aylantinlsa, u 
yeryuzini 2 metr qalmlikda qoplaydi.
2.8.9... ,toshko‘mir kukuni, yog1 och kukuni va boshqa yonuvchi moddalarmng 
suyuq kislorod bilan aralashmasi oq silikvit deb nomlanadi. U portlash 
xossasiga ega. Shuning uchun ham u portlovchi modda sifatida qo‘ llanadi.
2.8.10.... suyuq yoki qattiq kislorod magnitga tortiladi, ya’ni u paramagnit 
modda hisoblanadi.
2.8.11.... kislorod gazini vodorod bilan yoki atsetilm bilan aralashtirib yo- 
qilsa, harorat 3000 С ga yetadi. Undan foydalanib metallar kesiladi 
yoki payvandlanadi.
2.8.12. ... “ ozon” yunoncha so ‘z b o ‘lib, m a’nosi “h id li” demakdir.
60


Ozon ( 0 3) ham oddiy modda bo‘lib, kislorodnmg allotropik shakl 
o‘zgarishidir.
2.8.13.... ozon kuchli oksidlovchi. U ko‘pchilik metallami, jumladan, ol- 
tin va platinani ham oksidlaydi.
2.8.14. ...archazoro'rm onlarhavosida ozon m iqdoriko‘p b o ‘ladi. Bun­
day havo o‘pka kasalliklari uchun yaxshigina davodir. Shuning uchun 
ham sil kasalini davolaydigan tibbiyot muassasalari atrofiga archa 
daraxtlari ekiladi.
2.8.15.... ozon oksidlovchi sifatida havoni tozalashda, ichimlik suvmi zarar- 
sizlantirishda qo‘llanadi.
2.8.16. . . .tabiatda ozon mom aqaldiroq va chaqm oq paytida havo 
kislorodidan va 10-30 km balandlikda ultrabinafsha nurlar ta’sirida 
kisloroddan hosil bo‘ lib turadi. Hosil bo‘ lgan ozon atmosfera yuqonsi- 
da( 18-35 km balandlikda) ozon qavatini hosil qiladi. U yeryuzasidagi 
tink tabiatni ultrabinafsha nurlaming halokatli ta’sindan himoyalab tura­
di. ozon yer yuzasinmg haroratini saqlab, uning sovib ketishigayo‘l 
qo‘ymaydi.

Download 5,03 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   144




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish