Qizil va qora indd

Veli (1709–1759) – fransuz iezuiti, monarxiyaga sadoqat ruhida 

yozilgan «Fransiya tarixi» kitobi muallifi.

335-betga: «Ernani» – Viktor Gyugo (1802–1885) qalamiga man-

sub drama. 1830-yilning 25-fevral kuni «Komedi fransez» teatrida 

sahnada qo‘yilgan.

---

568

Talma (1763–1826) – mashhur fransuz aktyori, ko‘proq tragik 

rollarni o‘ynagan.

Abbat Delil (1738–1813) – «Bayonchilar maktabi»ga mansub 

bo‘lmish shoir. U 20-yillarda yirik klassik shoir hisoblanardi-yu, biroq 

romantiklar, jumladan, Stendal ham uni kalaka qilib yurishardi. Delil 

Vergiliyning «Georgiklar» asarini erkin tarjima qilgan.

338-betga: D’Obinye (1550–1630) – yozuvchi, tarixchi va lashkar-

boshi, Reformatsiyaning fuqarolar urushida faol ishtirok etgan kalvi-

nist, «1550-yildan 1601-yilga qadar umumiy tarix» kitobi muallifi.

Brantom (1527–1614) – «Mashhur odamlar va buyuk fransuz 

sarkardalarining hayoti», «Mashhur xonimlar hayoti» kabi kitoblar 

muallifi. Brantom bu asarlarda saroy fitnalari va mashhur xonimlar-

ning ishqiy sarguzashtlari haqida hikoya qilgan.

338-betga: Letual (1546–1611) – Genrix III va Genrix IV davri 

haqida g‘aroyib «Kundaliklar» yozib qoldirgan, fransuz memuarchisi.

342-betga:  ...ispanlar shamshiridan qo‘rqmaslik. Graf Porber, 

chamasi, 1823-yili Ispaniyaga qarshi urushda ishtirok etgan va u 

yerda jasorat ko‘rsatgan bo‘lsa kerak.

345-betga: Abbat Mori (1746–1817) – siyosiy arbob va Ta’sis maj-

lisining mashhur notig‘i, Fransiyadan muhojirlikka jo‘nab 1791-yili 

yepiskoplikka ko‘tarilgan.

Bassompyer (1579–1646) – fransuz marshali va diplomati, XVII 

asr boshlaridagi shiddatli voqealar va o‘sha davr muhitini yaxshi 

tasvirlab bergan memuarlar muallifi.

Vandeya – Fransiyaning shimoldagi oblasti, fransuz revolyutsiyasi 

davrida u yerda burbonlar sulolasini qaytadan taxtga o‘tqazish maq-

sadida kontrrevolyutsion qo‘zg‘olonlar bo‘lib turgan.

352-betga: ...ruhoniylarga ularning yer-mulklarini qaytarib berish... 

– Revolyutsiya davrida ruhoniylardan musodara qilingan yer-suv va 

o‘rmonlar davlat mulki hisoblangan va 1814-yili davlat zayomi uchun 

kafolat mulk hisobini o‘tagan. Reaksion partiyaning vazifalaridan biri 

ana shu yer-mulki oldingi egalariga qaytarib berishga erishish edi.

...1792-yili Koblensda... – Fransiya bilan chegaradosh ana shu nemis 

shaharchasida fransuz muhojir zodagonlar to‘planishgan. Bu yerda 

ular eski tuzumni qayta tiklash maqsadida Fransiyaga bostirib kirish 

uchun armiya tashkil qilish bilan shug‘ullanishgan.

357-betga: Leontina Fe – «Jimnaz» teatrining komik aktrisasi. 

U 1826–1834-yillarda ko‘proq Skribning komediyalarida rol ijro 

---

569

etgan. Bu aktrisaning o‘yini o‘zining nozik istig‘nosi bilan ajralib  

turardi.

360-betga: Granvel – kardinal Perreno de Granvel (1517–1586), is-

pan qirollari Karl V va Filipp II larning ministri, asli bezansonlik bo‘lgan.

361-betga: Fontan (1801–1839) – fransuz yozuvchisi va jurna-

listi, u «Quturgan qo‘chqor» pamfleti uchun (1829) qamoq jazosiga 

hukm qilingan. Quturgan qo‘chqor timsolida u qirol Karl X ni nazarda 

tutgan edi. Favvora iyul revolyutsiyasidan so‘ng 1830-yili qamoqdan 

ozod qilingan.

Magalon (1794–1840) – fransuz yozuvchisi. Restavratsiya boshida 

u monarxist bo‘lgan-u, ammo terrorning avjiga minishidan g‘azabla-

nib, liberal oppozitsiya tarafiga o‘tgan. U muharrirlik qilgan «Albom» 

jurnali yopilib, uning o‘zini qamoq jazosiga hukm qilishgan, (1823) 

uni qonunga xilof ravishda, xuddi Favvoraga o‘xshatib, oyog‘iga kishan 

urilgan holda kallakesar jinoyatchilar qamoqxonasida saqlashgan.