Qishloq xo’jaligida narx va narxlarni shakllantirish

Narxni hisobga olish va o’lchash funktsiyasi har xil turdagi mahsulotlar (tovarlar, ishlar va xizmatlar) ning iste’mol xususiyatlarini taqqoslashni hisobga olgan holda ishlab chiqarish va sotish uchun ijtimoiy zarur bo’lgan mehnat xarajatlari darajasi va dinamikasini narxlarda obyektiv va aniq aks ettirishdan iborat. Ushbu funktsiya bilan narxlar ijtimoiy zaruriy xarajatlar va ishlab chiqarish natijalariga mos keladi. Shu bilan birga, ishchi kuchi, xom ashyo, materiallar, jihozlar, ish haqi miqdori, ya’ni. ishlab chiqarish xarajatlari samaradorligi, tovar aylanishi va foyda miqdorini ochib beradi. Binobarin, bu holda narx har qanday aniq mahsulotga bo’lgan ehtiyojni qondirish uchun jamiyatga qancha mablag 'sarflashini ko’rsatadi.
Shuni ta’kidlash kerakki, bozor sharoitida narxlarni hisobga olish funktsiyasini faqat xarajatlarni o’lchash bilan kamaytirish mumkin emas, chunki bozor narxi turli xil bozor omillari ta’sirida ishlab chiqarish va sotish xarajatlaridan sezilarli darajada chetga chiqishi mumkin.
Narxlarni hisobga olish va o’lchash funktsiyasi tovar aylanmasiga ta’sir qiladi va shu bilan tovar aylanmasi ishtirokchilarining iqtisodiy manfaatlarini ham aks ettiradi: ishlab chiqaruvchi - vositachi - xaridor. Narx tufayli siz xaridor to’lashi kerak bo’lgan va sotuvchi sotilgan tovarlar uchun olishi kerak bo’lgan pul miqdorini o’lchashingiz mumkin. Narxlari va sotilgan va sotib olingan tovarlarning sonini bilib, ular uchun naqd to’lov miqdorini aniqlash mumkin. Mehnat narxini bilib, siz korxonada, sanoatda va hokazolarda ish haqi miqdorini hisoblashingiz mumkin.
Turli xil mahsulotlarning qiymatini taqqoslash va ularning narxlarini taqqoslash orqali siz qimmat va arzon mahsulotlarni farqlashingiz mumkin. Iste’molchilarning xususiyatlari, texnik ishonchliligi, yuqori ekspluatatsion imkoniyatlari, mahsulotning foydaliligi qancha narxlarda hisobga olinsa, ularning darajasi har xil mahsulotlarning o’ziga xos xususiyatlari, sifati va foydaliligi nisbati uchun qanchalik aniq ishlatilishi mumkin.
Narxlar yordamida har xil turdagi tovarlar tabiiy-moddiy shakldan pulga aylantiriladi. Bu holda narx ijtimoiy tan olingan mehnat va uning foydaliligi narxining pul qiymatidir.
Narxlarni hisobga olish va o’lchash funktsiyasi amalda miqdoriy xarajatlarni va sifatli moliyaviy ko’rsatkichlarni (yalpi ichki mahsulot, milliy daromad, investitsiya hajmi, ishlab chiqarilgan mahsulotlar hajmi va chakana savdo aylanmasi, foyda darajasi, rentabellik va rentabellik, mehnat unumdorligi, tannarx narxi, kapital unumdorligi va boshqalarni) aniqlash va o’lchashga xizmat qiladi. va boshqalar) korxona (tashkilot, firma), sohaning ishi.
Buxgalteriya hisobi va o’lchash funktsiyasini bajargan holda narx ijtimoiy ishlab chiqarish samaradorligining asosiy ko’rsatkichlaridan biri bo’lib, ayniqsa, bozor sharoitida maqbul va maqsadga muvofiq iqtisodiy qarorlarni qabul qilish mezonidir. U iqtisodiy va yangi turdagi mahsulotlarni, ilmiy-texnik taraqqiyot yo’nalishlarini, narxlar strategiyasini va mamlakatning korxonasida, tashkilotida, firmasida, mintaqasida va xalq xo’jaligida butun iqtisodiy boshqaruv mexanizmini tanlashda iqtisodiy hisoblash va tahlil qilishning ishonchli vositasiga aylanadi.