USAID O‘zbekiston agrosanoat majmuasida investitsiya dasturini yakunladi 29.10.2020 11:07,
Amerika Qo‘shma Shtatlarining Xalqaro taraqqiyot agentligi (USAID) O‘zbekiston qishloq xo‘jaligida 23 million dollarlik xususiy sarmoyalar jalb qilingan dastur yakunlanganligini e’lon qildi. Bu haqda AQShning O‘zbekistondagi elchixonasi ma’lum qildi. Dasturni yakunlash tadbirida AQShning O‘zbekistondagi elchisi Deniyel Rozenblum “USAID ko‘magi bilan o‘zbekistonlik tadbirkorlar yangi texnologiyalar va qishloq xo‘jaligi amaliyotlarini joriy qildilar, strategik sarmoyalarni jalb qildilar va o‘z faoliyatini kuchaytirdilar. Bundan tashqari, loyihaning sheriklari qatorida O‘zbekistonga meva-sabzavot mahsulotlarini eksport qilish 2015 yildan buyon 250 foizga o‘sdi va o‘zbek fermerlarining qishloq xo‘jaligi daromadi ikki barobardan ko‘proq oshdi", - dedi.
Dastur meva-sabzavot ishlab chiqaruvchilari, muzlatgichlar egalari, qayta ishlovchi va eksport qiluvchilarni o‘z ichiga olgan 510 tashkilotga yordam berdi. Mahalliy ishlab chiqaruvchilar yangi bozorlarga chiqish uchun xorijiy xaridorlar bilan aloqalarni o‘rnatdilar.
USAID tufayli 1993 yildan beri O‘zbekistonga 500 million dollardan ortiq sarmoya kiritildi.
INVESTITSIYALAR, ULARNI TASHKIL ETISH VA MOLIYALASHTIRISHNING IQTISODIY AHAMIYATI Investitsiyalar deganda barcha turdagi milliy va intellektual boy- liklar tushunilib, ular tadbirkorlik faoliyati obyektlariga yo„naltirilib daromad keltirishi yoki biror-bir ijobiy samaraga erishishi zarur. Iqtisodiy kategoriya sifatida investitsiyalar quyidagicha tasniflanishi mumkin:
- birlamchi avaylangan kapitalni ko„paytirish maqsadida kapitalni tadbirkorlik obyektlariga joylashtirish;
- investitsion loyihalarni amalga oshirish jarayonida investitsiya faoliyati ishtirokchilari o„rtasida vujudga keladigan iqtisodiy muno- sabatlar.
Investitsiyalarning tijurat banklari kreditidan farqi va xususiyatlari Rivojlangan iqtLsodiyotda tijorat banklari o„z faoliyatini doimiy ravishda o„sib bornvchi raqobat sharoitida amalga oshiradilar. Ular o„zaro va boshqa kredit-moliya muassasalari bilan, shu jumladan, oxirgi vaqtda taklif etilayotgan har xil yangi xizmat turlarini amalga oshiruvchi xorijiy banklar bilan raqobatlashadilar. Qattiqqo„l raqobat sharoitida tijorat banklari faohyatining asosiy yo„nalishlaridan biri investitsion faohyat hisoblanadi. Investitsiya- xususiy, davlat korxonalari va tashkilotlari qimmath qog„ozlariga uzoq muddatga qo'yilgan mablag„lardir. Tijorat banklari krediti investitsiyadan quyidagi xususiyatlari bilan farq qiladi: bjrinchidan, bank kredit berganda, bank mablag'larini nisbatan qisqa vaqt ichida foydalanishga beradi va kredit summasi hamda u bo„yicha foiz stavkasini o„z vaqtida qaytarishni talab qiladi. Investitsiyada esa qo„yilgan mablag„lar (qo„yilmalar)hali o„z egasiga qaytib kelishidan oldin uzoq davr mobaynida bankka daromad ohb kelishini bildiradi; ikkinchidan, bank kreditida kredit munosabatlarini yuzaga keltirish bo'yieha tashabbus qarz oluvchi tomonidan o„rtaga tashlanadigan bo„lsa, investitsiyada esa qimmath qog„ozlar bozorida aktivlarni sotib olishga intiluvchi tijorat banki tashabbus ko„rsatadi; uchinehidan, bankning kredit shartnomasida bank kam miqdordagi kreditorlar orasida asosiydir. Investitsion shartnomalarda esa tijorat banki ko'plab kreditorlardan biridir; to„rtinchidan, bank kreditida bank va qarz oluvchi bevosita kredit shartnoma orqah bog„langan bo„hb, ularning faohyatiga hech kim aralashmaydi. Investitsiyada esa turli xil qimmath qog„ozlar orqah korah korxona, tashkilotlarning faohvati bilan bankning faohyatibog„lanib ketadi.
Tijorat banklari investitsion faohyatining daromadlilik darajasiga bir qator iqtisodiy va tashkiliy omillar ta‟sir ko'rsatadi. Bu omillar orasida asosiylari sifatida quyidagilarni keltirish mumkin:
- davlatning barqaror rivojlanuvchi iqtisodiyoti;
- tovar ishlab chiqarish va xizmat sohasidagi turh mulkchilik shakharining mavjudligi, shu jumladan, bank faoliyatida xususiy va aksioner mulk shakharining ustuvorligi;
- kredit-moliya tizimining bir me‟yorda va aniq faohyat yurituvchi strukturasining mavjudligi;
- qimmatli qog'ozlar bozorining zamonaviy va rivojlangan muassasalarining mavjudligi;
- qimmatli qog'ozlarni muomalaga chiqarish va qimmath qog'ozlar bozori qatnashchilari laoliyatini nazorat qiluvchi qonuniy aktlar va tartiblarning mavjudligi;
- tijorat banklarining xalqaro investitsion faohyatini yuritish amahyotida bo„lgan yuqori sifath qimmath qog'ozlar muomalasining amal qilishi;
- investitsion faohyat sohasiva qimmath qog'ozlar bozori uchun mo'ljallangan yuqori malakah mutaxassislar va tadbirkorlarning mavjudligi, ulami tayyorlash va boshqalar.
