Qishloq va suv xo’jaligi vazirligi

Asab tizimini tekshirishning ahamiyati. 
Qishloq xo’jaligi hayvonlari orasida asab tizimi kasalliklari juda ko’p uchraydi. Asab tizimi 
kasalliklarining asosiy sabablari har-xil urilish va jarohatlar, issiqlik urishi, zaxarli moddalarning 
ta’siri, hayvonni uzoq muddatda og’ir ishlarda ishlatish, yuqumli va invazion kasalliklar tasirida 
nerv tuzimida finksional va morfologik o’zgarishlar kelib chiqadi. Shuning uchun nerv 
kasalliklarida avval funksional, keyin morfologik o’zgarishlar rivojlanadi. Asab kasalliklarining 
kelib chiqishi va rivojlanishida stress omillarining ham ahamiyati katta. Har qanday asab 
kasalliklarida organizmda qon aylanish, nafas olish, hazm bo’lishi, modda almashinish jarayonlari 
buziladi. O’z navbatida boshqa organlarning kasalliklari asab tizimi kasalliklarini keltirib chiqarishi 
mumkin. 
Asab tizimini tekshirish usullari va tartibi. 
Asab tizimi organlarini bevosita ko’rib, paypaslab bo’lmaydi. Shuning uchun asab tizimini 
tekshirishda anamnez ma’lumotlarini to’plash va kuzatish yaxshi natijalar beradi. Lekin ko’rish, 
paypaslash, perkussiya usullari ham qo’llaniladi. Maxsus tekshirish usullaridan rentgenologiya 
tekshirishi keng qo’llaniladi.
Asab tizimini tekshirish quyidagi tartibda amalga oshiriladi: 
1.
Anamnez ma’lumotlarini to’plash. 
2.
Markaziy nerv tizimi funksiyasini tekshirish. 
3.
Bosh miya qopqog’i va umurtqa pog’onasini tekshirish. 
4.
Sezuvchanlikni tekshirish. 

---

108
5.
Sezgi organlarini (ko’rish, eshitish, hid va ta’m bilish) tekshirish. 
6.
Aktiv harakatni tekshirish. 
7.
Harakat koordinasiyasini tekshirish. 
8.
Reflekslarni tekshirish. 
9.
Vegetativ nerv tizimini tekshirish. 
10.
Zaharin - Xeda zonalarini tekshirish. 
Anamnez ma’lumotlarni to’plash.
Hayvonni egasidan nerv tizimiga ta’lluqli anamnez 
ma’lumotlarini to’plash nerv tizimini tekshirishda juda katta ahamiyatga ega. Bunda hayvon 
xulqining o’zgarishi, turishining o’zgarishi, epilepsiya, titrashlar, tetaniya, o’ta qo’zg’alish 
hodisalari bor yo’qligi, qachon kuzatilishi, nima bilan xarakterlanishi aniqlanadi. Shuningdek, shu 
hayvonga xos bo’lmagan qiliqlar, parez yoki falaj bor-yo’qligi aniqlanadi.