Qishloq va suv xo’jaligi vazirligi

Ovqat xazm qilish tizimi a’zolari kasalliklarining sabablari:
1. Oziqlantirishning buzilishi -kam, yoki ko’p; 
2. Bir turdagi oziqadan ikkinchi turdagi oziqaga birdan o’tish; 
3. To’liq pishib yetilmagan oziqalardan berilsa (bedani ko’zda tutamiz, o’tni bir joyga to’plab 
qo’ysangiz nitrat nitritga (zahar) aylanadi); 
4. Eski xashaklardan foydalanganda; 
5. Yem-xashak tarkibida zaharli o’tlar bo’lsa - silos tarkibida durman-bangidevona o’ti bo’lsa;
6. Ko’pgina parazitar kasalliklarda (ichaklardagi gelmintlar organizmda qonga so’rilishi kerak 
bo’lgan moddalarni so’rib oladi, ichaklar devorini jarohatlaydi); 

---

85
7. Ko’pgina yuqumli kasalliklarda ovqat xazm qilish tizimi kasalliklari rivojlanadi (paratif, 
salmonellyoz, chuma); 
8. Zaharlanishlar paytida rivojlanadi (har qanday zaharlanishda ovqat xazm qilish tizimi 
kasalliklari rivojlanadi). 
Ovqat xazm qilish tizimini tekshirish tartibi.
Ovqat xazm qilish tizimi a’zolari quyidagi tartibda tekshiriladi:
1.
Hayvonning ishtahasi va suv qabul qilishini tekshirish. 
2.
Hayvonlarning oziqa qabul qilishi, chaynashi, yutishi, kavsh qaytarishi, kekirish, qayd 
qilishni tekshirish. 
3.
Og’iz bo’shlig’i a’zolarini tekshirish. 
4.
Tomoq va qizilo’ngachni tekshirish. 
5.
Kavshovchi hayvonlarda oshqozon oldi bo’lmalari va shirdonni tekshirish. 
6.
Boshqa hayvonlarda me’dani tekzirish. 
7.
Ichaklarning tekshirish. 
8.
Tezak chiqarish va tezakni tekshirish.
9.
Jigar va taloqni tekshirish 
Ovqat xazm qilish tizimi a’zolarini tekshirganda anamnez ma’lumotlarini to’plashga juda kata 
e’tibor beriladi va quyidagi usullar yordamida tekshiriiladi.
1.
Umumiy tekshirish usullari (ko’rish, paypaslash, taqqillatish, eshitish, tana haroratini 
o’lchash)
2.
Maxsus tekshirish usullari (ruminografiya, rektoskopiya, endoskopiya, laringoskopiya, 
rentgenoskopiya va rentgenografiya, zond yuborish, metall izlovchi apparat (zond metallicheskiy) 
va boshqalar). 
3.
Laborator tekshirish usullari (katta qorindan olingan moddalar, me’da shirasi, qayd 
qilganda chiqqan moddalar, tezak tekshiriladi)