Qishloq va suv xo’jaligi vazirligi

Ovqat hazm qilishi tizimi gistologiyasi.
Ichaklarda oziq moddalarning so’rilishi 
quyidigaicha o’tadi: ichaklar shilliq qavatida joylashgan vorsinkalar ustida maxsus qoplama - 
glikokalikslar
bor. Glikokalikslarda maxsus teshiklar (xuddi elakning teshiklariga o’xshash) 
joylashgan. Bu teshiklarda oqsil monomeri o’tadiganlari, uglevod monomeri o’tadigan teshiklar bor 
va faqatgina glikokaliksda ro’yxati bor moddalarni o’tkazadi (yog’ moddalari, biologik aktiv 
morddalar, oqsil monomeri, uglevod monomeri). Zaharlar, mikroorganizmlar me’yorda 
glikokaliksdan o’ta olmaydi. Kasalliklarda glikokaliks yemiriladi va zaharli moddalar xoxlagancha 
o’tadi.
Ovqat hazm qilish tizimining vazifalari.
Asosiy vazifasi: xujayralarni kerakli nutrientlar bilan ta’minlash; himoya vazifasi - keraksiz 
oziqalarni organizmdan chiqaradi, bundan tashqari mahsuldorligini va sog’ligini ta’minlaydi. 
Ovqat hazm qilish tizimini tekshirish juda katta klinik ahamiyatga ega, chunki ishlab 
chiqarishda hayvonlar o’rtasida uchraydigan ichki yuqumsiz kasalliklarning 60% ni ovqat hazm 
qilish tizimi a’zolarining kasalliklari tashkil etadi (V.M.Danilevskiy, 1990). Bu kasalliklar yilning 
hamma faslida uchraydi.
Ovqat hazm qilish a’zolarining kasalliklari hayvonlarni saqlash va oziqlantirish qoidalari 
buzilganda, zaharlanishlarda, ko’pincha yuqumli va invazion kasalliklarida, isitma paytida, boshqa 
a’zolar kasallanganda rivojlanishi mumkin. 
Oziqlantirish to’yimliligi past bo’lganda, bir kunda 5-6 marta o’rniga 1-2 marta 
oziqlantirilganda, rasionda oziqalar turi va miqdori noto’g’ri bo’lganda, har xil oziqalarning 
noto’g’ri aralashtirib berilishida, oziqalarni o’rish, jamg’arish, saqlash va tayyorlash qoidalari 
buzilganda, bir turdagi oziqadan ikkinchi turdagi oziqaga birdan o’tilganda, hayvonlar chirigan, 
achigan, bijg’igan, muzlagan, mog’orlagan va zaharli oziqalarni qabul qilganda kasalliklar 
rivojlanishi mumkin. Bu kamchiliklar hazm tizimi a’zolarida avval yengil funksional o’zgarishlarni 
keltirib chiqarsa, keyinchalik og’ir kasalliklarning rivojlanishiga sabab bo’lishi mumkin. 
Ko’pgina hazm tizimi a’zolarining kasalliklari yuqumli va invazion kasalliklarda ham 
rivojlanadi. Chunki bunda mikrob, virus yoki parazitlar oshqozon-ichak tiizmiga o’rnashib, 
rivojlanib ko’payadi va shu a’zoning kasallanishiga sabab bo’ladi (paratif, salmonellyoz, 
paratuberkulyoz, gelmintoz, konsidioz, so’na va boshqa kasalliklarda). 
Hayvonlar saqlanadigan joyning zoogigiyenik talabalari: harorat, namlik, yorug’lik, aktiv 
harakat, ammiak va karbonat angidrid gazlarining miqdori va boshqalar buzilsa ham hazm 
tizimikasalliklari rivojlanadi. Bu tizim kasalliklari yurak –qon tomir, buyrak yoki jigar 
kasalliklarida ham kelib chiqadi.