Qayta tiklanuvchi energiya manbalari

 Quyosh panelining invertori,  
1-quyosh fotoelektrik paneli; 2 - invertor
   
 
Ularning  afzalliklari  shundaki,  oson  sozlash,  bunday  panellarni  fotoelektrik 
tizimga  oson  qo‘shish    yuli  bilan  masshtabini  kengaytirish  imkoniyatidir.  Bunday 
invertorlar faqat tarmoq bilan bog‘langan tizimlarda ishlatiladi. 
Avtonom  tizimlarda  standart  maishiy  qurilmalarni  220  V  o‘zgaruvchan 
kuchlanish  bilan  ta’minlash  uchun  AB  yoki  quyosh  panellaridagi  tokni  o‘zgartirish 
lozim bo‘ladi. 
Shuningdek,  rezerv  tizimlarda  ham  ushbu  muammo  –  AB  dagi  doimiy  tokni 
o‘zgartirish va odatiy jihozlarni ta’minlash. Ko‘pgina invertorlar mavjud bo‘lib ular 
quvvati  va  turlari  bilan  farqlanadi.  Ulardan  ba’zilari  –  yuqori  samaradorikka  ega. 
Agar invertor ko‘p hollarda yuklamasiz bo‘lsa, kutish rejimida iste’mol qilinadigan 
kichik quvvatni berish kerak. Agar u ko‘p hollarda yuklamani ta’minlaydigan bo‘lsa, 
unda maksimal FIK ga ega invertor tanlash kerak bo‘ladi.  

---

151 
 
Quyosh  paneli  doimiy  tok  ishlab  chiqaradi,  AB  esa  doimiy  tok  ko‘rinishida 
energiyani  saqlaydi,  lekin  ko‘pchilik  jihozlar  220  V  yoki  380  V  o‘zgaruvchan  tok 
kuchlanishini  talab  qiladi.  Invertor  doimiy  tokdagi  kichik  kuchlanishlar  12,  24,  32, 
36,  48,  96,  120  V  ni  yuqori  kuchlanish  220  V  ga  o‘zgartirib  beradi.  O‘zgartirish 
vaqtida energiyaning bir qismi yo‘qoladi, ya’ni 5% dan – 20 % gacha, bu esa uning 
ish rejimi vaqtida sifatining darajasiga bog‘liq bo‘ladi. 
Invertorlar har xil quvvatda bo‘lib ularning turi qo‘llash holatiga qarab tanlanadi. 
Kichik  avtonom  tizimlarda  kam  quvvatli  invertorlar  (100-1000Vt)  televizor,  radio, 
lampochkalar  va  boshqa  jihozlarni  ta’minlash  uchun  foydalaniladi.  Bu  invertorlarda 
kirish  kuchlanishi  12  V  yoki  24  V  chiqish  kuchlanishi  esa  220  V  bo‘ladi.  Katta 
quvvatli invertorlarda kirish kuchlanishi 24 V, 48 V yoki 96 V yoki yuqori bo‘lishi 
mumkin.  Arzon  iinvertorlar  generatsiya  vaqtida  energiyani  bosqichli  yoki  to‘g‘ri 
to‘rtburchakli  shaklda  yoki  umumiy  nom  bilan  kvazisinusoidal  yoki 
modifikatsiyalashgan sinusoida signal shaklida o‘zgartiradi. Kuchlanishning bunday 
shakli  har  doim  ham  hamma  jihozlarga  to‘g‘ri  kelmaydi.  Sof  sinusoidal  invertorlar 
tarmoqdagi kabi sifatli tok kabi istalgan yuklamani muammosiz  ta’minlay oladi.