Qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti

 
Savol va topshiriqlar 
1.
Ona tili o`qitish metodikasining usulologik asosini nima tashkil qiladi? 
2.
Jamiyatda til kishilar o`rtasidagi aloqaning zaruriy vositasi ekanligini 
izohlang. 
3.
Metodik fan sifatida ona tili o`qitish metodikasi qanday vazifalarni 
amalga oshiradi? 
4.
Bilish nazariyasiga ko`ra ona tili metodikasi nimalarni inobatga oladi? 
5.
Ta’lim sohasidagi davlat siyosatining asosiy tamoyillari sanab bering.
6.
«Ona tili o`qitish metodikasi» fanining predmeti esa maktabda ona tili 
o`qitish jarayoni ekanligini izohlang.
7.
Maktabda ona tili darslarining turi va tarkibi nimalarni o`z ichiga oladi? 
 
Foydalanilgan adabiyotlar 
1. Каримов И.А. Маънавий қадриятлар ва миллий ўзликни 
англашнинг тикланиши. ”Маънавий юксалиш йўлида” китобида. –
Тошкент: Ўзбекистон, 1998, 5-10 бетлар. 

---

19 
2. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг “Умумий ўрта 
таълимнинг давлат стандартларини тасдиқлаш тўғрисида”ги қарори, 
“Таълим тараққиёти” ахборотномасининг 1-махсус сони. –Тошкент: Шарқ, 
1999, 3-5- бетлар. 
3. Ўзбек мактабларида oнa тили ўқитиш концепцияси // “Тил вa 
адабиёт таълими” журнали, 1994, 1-2 сонлари. 
7. Ғуломов A., Неъматов Ҳ. Oнa тили таълими мазмуни. – Тошкент: 
Ўқитувчи, 1995.
ONA TILI O`QITISH METODIKASI FAN SIFATIDA
Til metodikasining predmeti va vazifalari 
Ona tili nazariyasi va o`qitish metodikasi fani
– ona tili ta’limining 
izchil tizimini ishlab chiqish, fan darslarini tashkil etishga oid usulik tavsiyalarni 
tanlash va amaliyotga joriy etishgina emas, balki metodika sohasining 
zamonaviy pedagogik texnologiyalar, til o`rgatishning interfaol usullarini o`zida 
aks ettirgan ilmiy asoslarini ishlab chiqishdir.
Ona tili o`qitish metodikasi fani ta’limning turli bosqichlarida tilning 
nazariy va amaliy tomonlarini o`rganishning o`ziga xos xususiyatlarini tadqiq 
etish bilan muhim ahamiyat kasb etadi.
Metodika o`z oldiga qo`ygan maqsad, vazifalarini hal etishda ayrim 
fanlarga, birinchi navbatda, tilshunoslik, pedagogika va psixologiyaga suyanib 
ish ko`radi. Ona tili o`qitish metodikasi o`zbek tilida o`qitiladigan mavzular 
mazmunini belgilashda tilshunoslik faniga uning xulosalariga asoslanadi. 
Pedagogika ta’lim tarbiya prinsiplarini tayin etadi. Uning didaktik qismi ona tili 
o`qitish 
metodikasining 
ham 
nazariy 
asosi 
hisoblanadi. 
Metodika 
didaktikasining hamma prinsiplariga suyanadi. O`quvchilarning qiziqishini, 
qobilyatini lingvistik sezgirligi, faolligini, indivilual xarakterini, yosh 
xususiyatlarini hisobga olish ta’lim ishida ham o`rin tutadi. Maktab o`qituvchilar 
tajribasi hamda ularni o`rganish ona tili o`qitish metodikasi uchun juda katta 
ahamiyatga egadir. Metodikaga oid nazariyalar praktikasi yaratilmaydi. Shuning 
uchun ona tili o`qitish metodikasi fani o`z nazariya asosini, qoidalarini, 
xulosasini ilg`or o`qituvchilar to`plagan, hayotda sinovdan o`tgan va ta’lim-
tarbiya ishida ko`p foyda keltirilgan tajribalar bilan to`ldirib, boyitib boradi. 

---

20 
“Pedagogik o`qish”lar ham ona tili o`qitish metodikasini boyitishga katta hissa 
qo`shib kelmoqda. 
Metodikaning vazifalari: 1) boshlang`ich va o`rta ta’limda ona tili 
kursining hajmi, mundarijasi, o`ziga xos xususiyati va maqsadlarini, uning 
tarkibi, qismlarning ketma-ketligi va ular o`rtasidagi bog`lanish, sinflar kesimida 
mavzularning taqsimlanishini aniqlash; 2) iqtisodiy (o`qituvchi va o`quvchi 
kuchi va vaqtini sarflash nuqtai nazaridan), samarali va mos (variantlarni o`quv 
materiali va o`quvchining psixofiziologik xususiyatini inobatga oligan holda 
turli vaziyatlarda qo`llash) o`qitish usullari va texnologiyalarini o`rganish va 
tavsiflash; 3) o`quvchilar tomonida ona tili fani bo`yicha aniq bilimlar doirasi, 
malaka va ko`nikmalarni egallash yo`llari va zarur bo`lgan shart-sharoitlar bilan 
bog`langan masalalarni ishlab chiqish, ya’ni materialni to`g`ri va aniq qabul 
qilish, tushunish, esda saqlab qolish va amaliyotda qo`llay olish ko`nikmalarini 
hosil qilish.
Ona tili o`qitish metodikasi fani yosh avlodga Nimalar va qancha 
o`rgatish kerak? Nimaga o`qitish kerak? Qancha va qanday o`qitish kerak?, 
degan savollarga javob beradi. To`g`ri tanlangan mazmun maqsadga erishishga 
yordamlashadi.