|
Ъ
ъ
-'iamww шл#
Davriy nafasning paydo bo’lishida nafas markazining tabiiy ta’sir - etuvchi qo’zg’atuvchilari yoki omillari nisbatan sezuvchanligining susayishi o’zgarishi muhim ahamiyatga ega.
a
щ
Bu atama 1968 yilda kiritilgan bo’lib, uning tarkibiga quyidagilar kiradi:
Surfaktantni sintez va sekresiya qiluvchi Il-tipdagi alveolositlar;
Surfaktant- alveolyar kompleks;
Alveolyar surfaktantni utilizasiya qiluvchi alveolyar makrofaglar;
Alveolyar surfaktant sekresiyasini idora etuvchi resteptor apparat.
Bu o’zini idora qiladigan sistemadir Uning biokimyoviy substrati alveolalarning
barqarorligini ta’minlaydi..
126Gipoksiya- Tipik patologik jarayon bo’lib, deyarli barcha kasalliklarda u yoki bu darajada rivojlanib, to’qima hujayralari yetari darajada kislorod bilan ta’minlanmasligi yoki to’qimalarning kislorod bilan to’yinmasligi natijasida kelib chiqadi. Gipoksiya juda ko’p xil patologik jarayonlarda payda bo’ladi va turli kasalliklarning patogenizida asosiy o’rin egallaydi.
Amaliy qisim.
Tajriba. Baqada davriy nafasni keltirib chiqarish
Maqsad. Baqada davriy nafasni keltirib chiqarib o’rganish
Kerakli anjomlar:Baqa, kimograff
Ishni bajarish: Harakatsizlantirilgan baqani Kongeym taxtasiga orqasi bilan pastga qaratib yotqiziladi. Baqaning oyoqlari rezinali lyamkalar bilan qotiriladi.
Baqani taxtacha bilan shtativga joylashtirib mustahkam qotiriladi.
.Bir minut davomida kimograffga nafas harakatlarining ritmi va chastotasi yozib olinadi.5. Qorinning yon ustki sohasiga 1,0- 1,5 ml 20% li NaNO3 ( natriy nitrat) yuboriladi.6. 5-7 minutdan so’ng natriy nitrat yuborilgandan so’ng nafasning ritmi va chastotasi kimograffga yozib olinadi.
Olingan nafas yozuvlari solishtiriladi va ma’lumotlarni analiz qilinadi.
.Kerakli xulosalar chiqariladi.
Tajriba.
Maqsad.Tashqi nafasning buzulish sabablari , turlari, rivojlanish mexanizmlari ko’rsatkichlari oqibatlarini bilish va o’rgatish.
Kerakli anjomlar: Kipp aparati,kalamushlar
Havoda karbonat angidridning parsial bo’simi yuqori bo’lgan sharoitda uni sichqonning nafas olishiga, hatti harakatiga va hayotining davom etishinini kuzatish.
Oq sichqonni shisha idishga joylab, uni nafas olish soni sanaladi. Va hatti-harakat bayonnomada qayd etiladi .
Tajriba davomida Kipp aparati yordamida bajariladigan reaksiya orqali hayvon joylashshtirlgan idishda quyidagi sharoit hosil qilinadi:
CaCO3 + HCl = CaCl2 + H2O + CO2, shu asosida olingan karbonat angidritni vaqti vaqti bilan hayvon joylashtirlgan idishga qo’yib turiladi va uning nafas olishi tezligi xatti - harakatlari, o’lchash vaqti aniqlanadi. Hazm tizimi kasalliklari to’g’risida umumiy tushuncha hosil qilish. So’lak ajralishi va yutish buzilishlari to’g’risida tushuncha olish. Hazm yo’li kasalliklari kelib chiqish mexanizmlarini o’rganish.
Darsning vazifasi:
Me’da va ichak yo’li kasalliklari etiologiyasi va patogenezini tushuntirib berish. Me’da va o’n ikki barmoqli ichak yara kasalligining kelib chiqish sabablari va rivojlanish mexanizmlari to’g’risida tushuncha berish. Enterit va kolitlar to’g’risida ma’lumo tlar berish.
O’quv jarayonining mazmuni:
Hazm sistemasi patofiziologiyasi.
So’lak ajralishining buzilishlari.
Ovqat yutishning buzilishlari.
Qizilo’ngach faoliyatining buzilishi.
Gastritlar etiologiyasi
Gastritlar patogenezi.
Gastritlar klinikasi.
Gastritlarning davosi.
Me’da va o’n ikki barmoqli ichak yara kasalligi etiopatogenezi va uni davolash.
O’quv jarayonini amalga oshirish texnologiyasi: (metod, forma (shakl), vosita, usul, nazorat, baholash).
darsning turi - suhbat.
metod “Asalari to’dasi” ish o’yini. Ma’lumotlarni taqqoslash, solishtirish va tahlil qilish usuli. “Nima uchun” sxemasi “Venna” diagrammasi.
forma (shakl) - guruh.
vosita - doska, tarqatma materiallar, jadvallar.
usul - nutqli.
nazorat - kuzatish (ko’rish).
baholash - o’z-o’zini va umumiy baholash.
Metodlar.1 “Asalari to’dasi” ish o’yini,2 Ma’lumotlarni taqqoslash, solish-tirish va tahlil qilish usuli, “Nima uchun” sxemasi, 3“Venna” diagrammasi.
1. “Asalari to’dasi” ish o’yinini o’tkazish tartibi.
Ish uchun zarur:
Situatsion masala va savollar to’plami yozilgan alohida variantlar.
“Jerebyovka” uchun nomerlangan qog’oz bo’lakchalari.
Toza qog’oz varag’i va ruchka.
Ishni bajarish tartibi:
Hamma talabalar 4 tadan alohida guruhlarga bo’linadi.
Guruhlar alohida stolga o’tirishadi. Toza oq qog’oz va ruchka tayyorlanadi.
Qog’ozga sana va guruh soni, fakultet, talabalar ismi, sharifi va o’yin nomi yoziladi.
Guruhlardan bittadan talaba konvertdan topshiriq variantini oladi.
Guruh talabalari o’zaro savollarni tahlil qilishadi va 1 ta talaba varaqqa yozadi.
Topshiriqni yechish uchun 15 minut beriladi.
O’qituvchi o’yinni bajarilishini kuzatib boriladi.
Vaqt tugashi bilan ish o’yinlari yig’ib olinadi. O’qituvchi va talabalar birgalikda natijalarni tahlil qilshadi. Eng aniq to’g’ri javob bergan variant uchun maksimal ball beriladi. 2-o’rindagi variantga 85.9, 3-o’rindagi guruhga 70.9 ball belgilanadi.
Ish o’yinini o’tkazish uchun savollar to’plami:
O’tkir va surunkali gastritlar etiologiyasi.
Yara kasalligini etiopatogenezi.
Ingichka ichak yallig’lanishi etiologiyasi.
Kolitlarning etiopatogenezi.
Qabziyatlarni davolash asoslari.
Ma’lumotlarni taqqoslash, solishtirish va tahlil qilish usuli, “Nima uchun” sxemasi. “Nima uchun” sxemasi - muamoning dastlabki sababini aniqlash bo’yicha bir butun qator qarashlar jamlanmasidir. Tizimli, ijodiy, tahliliy mushohada qilish ko’nikmalarini rivojlantiradi. Yakka tartibda muammo shakllantiriladi. “Nima uchun”so’rog’i bilan strelka chiziladi va ushbu savolga javob yoziladi. Ushbu jarayon muammoni keltirib chiqargan ildiz yashiringan sababi o’rnatilmaguncha davom ettiriladi. Mini guruhlarga birlashadi. Talabalar o’z sxemalarini taqqoslashadi va qo’shimchalar kiritishadi. Umumiy sxemaga jamlashadi.
nima uchun?
Masalan:
Do'stlaringiz bilan baham: |
