Qattiq jismlarning mexanik xossalari. Moddalarning issiqlikdan kengayishi

Chiziqli kengayish. Bizga haroratli va l₀ uzunlikli qattiq jism berilgan bo`lsin. Uni bir o`lchamli, ya’ni ko`ndalang kesim yuzasi uzunligiga nisbatan e’tiborga olmaydigan darajada kichik deb olamiz. Jismni T haroratgacha, ya’ni haroratga isitaylik. Natijada uning uzunligi gacha, yani ga ortadi. Qizigan jismning uzunligi harorat o`zgarishiga chiziqli bog’liq.

bu yerda -ga chiziqli kengayishning harorat koeffitsienti deyiladi. Agar ni aniqlasak

birligi

Moddalar	,10^6K^-1	Moddalar	,10^6K^-1
Alyumin Volfram YOg`och Tola bo`ylab Ko`ndalang Temir Jez Mis	24 4   6 30 12 0.9 18 17	Qo`rg`oshin Shisha Oddiy Kvarts Superinvor (temir,nikel,xrom qotishmasi) Ruh Chinni	29   10 0,7   0,03    30 3

• 
  jismni nisbiy chiziqli kengayishi ning harorat o`zgarishi ga nisbati bilan aniqlanadi. Boshqacha aytganda jismning harorati 1 K ga o`zgarganda, uning uzunligi dastlabki uzunligining qancha qismiga o`zgarganini ko`rsata ba’zi moddalar uchun 273 K da chiziqli kengayishning harorat koeffitsienti.
  

Hajmiy kengayishi V₀ hajm, T₀ haroratli jismni T haroratgacha, ya’ni haroratga qizitaylik. Natijada jismning hajmi V gacha ya’ni ga ortadi.

Qizigan jismning hajmi harorat o`zgarishiga chiziqli bog’liq.

V=V₀(1+β bu yerda

Agar V= ekanligini e’tiborga olsak chiziqli va hajmiy kengayishlarning harorat koeffitsientlari orasida

=3α munosabatdan topish mumkin.