Qattiq jismlar fizikasi

14-amaliy mashg’ulot.
QATTIQ JISMLAR FIZIKASI.

1- masala. Xoll doimiysining tajribada olingan R_H qiymatlaridan foydalanib metallning Fermi sathidagi elektonlari energiyasi, tok zichligi va E kuchlanishli tashqi elektr maydon ta’siridagi elektron-larning o‘rtacha dreyf tezligi hisoblab topilsin. Metallning solishtirma qarshiligi  ga teng. Natijalarni 23.3 - masala natijalari bilan solishtiring, natijalarning ozgina farqi borligini tushuntiring.

Topshiriq raqami	Metall	RH, 10^-11 m^3/K	r, mkOm*m	E, V/m
1	Kumush	8,4	0,016	0,05
2				0,1
3				0,15
4				0,2

2 - masala.Xususiy yarimo‘tkazgichningT temperaturadagi σ solishtirma elektr o‘tkazuvchanligi va 18°S da taqiqlangan zonaning kengligi ΔW₀ ga tengligi ma’lum bo‘lsa, xususiy yarimo‘tkazgich solishtirma o‘tkazuvchanligi formulasiga kiruvchi σ₀ kattalikni xisoblab topilsin. Bir xil ishorali elektronlar konsentratsiyasi -n, elektron va kovaklarning xarakatchanligi mos ravishda, u_n vau_p. Taqiqlangan zona kengligining temperaturuga bog‘liqligi hisobga olinmasin.

Topshiriq raqami	Yarimo‘tkazgich	ΔW0, eV	n, m^-3	un, m^2/(V*s)	up, m^2/(V*s)		T, K
1	Germaniy	0,8	2,5*10^19	0,6		0,18	300
2							350
3							400
4							450

3- masala.Agar kirishmalarning konsentratsiyasi juda kam (0,01%dan kam) bo‘lsa, temperaturani T₁ dan T₂ gacha o‘zgartirilganda kirishmali yarimo‘tkazgichda ΔW_pr aktivatsiya energiyasiga teng bo‘lgan kirishmaviy zaryad tashuvchilarning soni necha martaga o‘zgaradi? Qanday temperaturada kirishmalarning aktivatsiyasi yuz beradi? Aktivatsiya energiyasining temperaturaga bog‘liqligini hisobga olmaslik mumkin.

Topshiriq raqami	Kirishmali yarimo‘tkazgich	ΔWpr, eV	T1, K	T2, K
1	Fosfor bilan legirlangan Germaniy	0,012	45	50
2			50	55
3			55	60
4			60	65

4- masala.Yarimo‘tkazgichning xususiy o‘tkazuvchanligi aktivatsiya energiyasi ΔW₀ ga, berilgan legirlovchi moddaning kirishmaviy o‘tkazuvchanligi aktivatsiya energiyasi esa ΔW ga teng. Ichki fotoeffekt qizil chegarasi – λ₀.Jadvaldagi topshiriq raqamiga qarab, noma’lum kattalikni toping. (d)va(a)harflari bilan donor va akseptor belgilangan.

Topshiriq raqami	YArimo‘tkazgich	Legirlovchi element	ΔW0, eV	ΔW, eV	λ0, mkm
1	Germaniy Ge		0.8		?
2	Kremniy Si		1.12		?
3	Selen Se		1.7		?
4	Tellur Te		0.36		?